Την εβδομάδα του δεκαπενταύγουστου είχα την ευκαιρία να επισκεφτώ τον λόφο της Γορίτσας, στο Βόλο, μαζί με τον φίλο μου από το promitheasblog.com. Μια τοποθεσία μεγάλης αρχαιολογικής αξίας (όπως και πολλές άλλες περιοχές στην περιοχή του Βόλου), που περιβάλλεται από διάφορους μύθους και θρύλους.
Κεντρική θέση σε αυτούς τους μύθους έχει το πλοίο της Αργοναυτικής εκστρατείας, η Αργώ και τα ερείπια ενός κτίσματος σε έναν από τους λόφους, στο οποίο πολλοί βλέπουν την εικόνα του ανάστροφου έψιλον.
Κεντρική θέση σε αυτούς τους μύθους έχει το πλοίο της Αργοναυτικής εκστρατείας, η Αργώ και τα ερείπια ενός κτίσματος σε έναν από τους λόφους, στο οποίο πολλοί βλέπουν την εικόνα του ανάστροφου έψιλον.
Η αεροφωτογραφία αυτή είναι από την υπηρεσία χαρτών του Bing. Μπορείτε να περιηγηθείτε ζωντανά στην περιοχή, πατώντας εδώ.
Τώρα θα με ρωτήσετε τι στο καλό είναι το ανάστροφο έψιλον έτσι? Για τις θεωρίες πίσω από το σύμβολο αυτό καλύτερα να ρωτήσετε έναν από τους χιλιάδες "ειδικούς" που κυκλοφορούν εκεί έξω, μιας και εγώ έχω μόνο γενικές γνώσεις πάνω στο αντικείμενο τις οποίες δεν θέλω να τις αναπτύξω σε αυτό το άρθρο. Ωστόσο ομολογώ ότι αυτοί οι μύθοι ήταν που μου προκάλεσαν την περιέργεια να κάνω μια σύντομη επίσκεψη και να δω με τα μάτια μου την περιοχή (την οποία επισκέφθηκε μέχρι και ο Χαρδαβέλλας... τσςςς...σιγά μη το άφηνε).
Τι είδα λοιπόν στην Γορίτσα? Ένα ακόμη παράδειγμα κλασικής Ελληνικής αδιαφορίας και εγκατάλειψης ενός τόπου, που κάλλιστα θα μπορούσε να γίνει επίκεντρο τουριστικού ενδιαφέροντος. Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή.
Τι είδα λοιπόν στην Γορίτσα? Ένα ακόμη παράδειγμα κλασικής Ελληνικής αδιαφορίας και εγκατάλειψης ενός τόπου, που κάλλιστα θα μπορούσε να γίνει επίκεντρο τουριστικού ενδιαφέροντος. Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή.
Η ιστορία.
Σας παραθέτω αυτά που αναγράφονται στον επίσημο δικτυακό τόπο - τέτοιον να τοv κάνει ο θεός - του υπουργείου πολιτισμού, δια χειρός της αρχαιολόγου Ζ. Μαλακασιώτη:
"Ο λόφος της Γορίτσας βρίσκεται στο βάθος του μυχού του Παγασητικού κόλπου, ανατολικά του Βόλου, και έχει πλήρη έλεγχο της θάλασσας που απλώνεται μπροστά του. Αφορμή αυτού του σημαντικού γεωγραφικού χαρακτηριστικού, ήταν να κτιστεί πάνω στο λόφο αυτόν μια ισχυρή πόλη, πιθανόν από τον Φίλιππο τον Β΄, όταν οχύρωνε στρατηγικές θέσεις στη Μαγνησία. Το όνομα της πόλης μένει ακόμη και σήμερα άγνωστο, αν και κατά καιρούς διάφοροι μελετητές προσπάθησαν να την ταυτίσουν με την Ιωλκό, τη Νήλεια, το Ορμίνιο, τη Δημητριάδα.
Τα τείχη της πόλης κτίστηκαν πιθανότατα από τον Κάσσανδρο στα χρόνια ανάμεσα στο 316 και 298 π.Χ. Ο παλμός της ζωής στην πόλη αυτή σταμάτησε σύντομα και οι κάτοικοί της συνοικίστηκαν περί το 294 π.Χ. στην πόλη της αρχαίας Δημητριάδας, σε ένα λόφο στην απέναντι ακτή του Παγασητικού κόλπου. Έτσι η πόλη της Γορίτσας εγκαταλείφτηκε σιγά - σιγά ως το 250 π.Χ. και έκτοτε δεν ξανακατοικήθηκε. Ο λόφος της Γορίτσας είναι σήμερα προσφιλής στους κατοίκους του Βόλου για τους χώρους περιπάτου, αναψυχής και προσκύνησης της εκκλησίας της Ζωοδόχου πηγής.
Στα νοτιοανατολικά του λόφου, το 19ο αι. ανοίχτηκαν λατομεία, που εξυπηρετούσαν τις ανάγκες οικοδόμησης της σύγχρονης πόλης του Βόλου. Τα λατομεία αυτά μαζί με τα λατομεία της τσιμεντοβιομηχανίας ΑΓΕΤ Ηρακλής, που εκτείνονται έξω ακριβώς από τον περιφραγμένο αρχαιολογικό χώρο της Γορίτσας, πληγώνουν το περιβάλλον και καταβάλλεται προσπάθεια αποκατάστασής και προστασίας του περιβάλλοντος χώρου."
Εδώ σταματάει το κείμενο του υπουργείου, αλλά υπάρχουν και κάποια άλλα ενδιαφέροντα σημεία που αξίζει να αναφερθούν.
Η πόλη καταλαμβάνει έκταση περίπου 1.6 τετραγωνικά χιλιόμετρα και είναι οργανωμένη σε οικοδομικά τετράγωνα. To οικιστικό σύστημα που χρησιμοποιήθηκε καλείται Ιπποδάμειο και σύμφωνα με αυτό, η πόλη διαιρείται με οριζόντιους και κάθετους δρόμους που έχουν μια απόσταση μεταξύ τους περίπου 32 μέτρα και πλάτος 4.5 μέτρα. Οι δρόμοι σχηματίζουν 4 διαφορετικούς τύπους οικοδομικών τετραγώνων. Υποθέτουμε ότι υπήρχαν 400-500 κατοικίες στις οποίες ζούσαν 3.000-3.500 άτομα.
Η πόλη είχε τρεις πύλες εισόδου, την ανατολική, την δυτική και την βόρεια. Το αμυντικό σύστημα ήταν κατασκευασμένο με ιδιαίτερη προσοχή και οι τοίχοι είχαν συνολικό μήκος περίπου 2.800 μέτρα, ενισχυμένοι με 33 πύργους. Το ποιο επιβλητικό και καλοδιατηρημένο τμήμα της οχύρωσης βρίσκεται στο βορειότερο σημείο της και είναι ο προμαχώνας 14 (το προαναφερθέν "ανάστροφο έψιλον"). Αποτελείται από 2 πυργίσκους σε σχήμα U που ενώνονται μεταξύ τους με έναν διπλό πέτρινο τοίχο. Στο δυτικό τμήμα της οχύρωσης βρίσκουμε τον πυργίσκο 29 και στην κορυφή του λόφου βρίσκουμε την ακρόπολη με μήκος 135 μέτρα και πλάτος 80 μέτρα, εκεί που σήμερα βρίσκεται η εκκλησία της Ζωοδόχου πηγής και η οποία πιστεύεται ότι κτίστηκε σε σημείο που βρισκόταν αρχαίος ελληνικός ναός (τι περίεργο...).
Κοντά στην ανατολική πύλη, εξωτερικά του τείχους, εντοπίστηκε μικρό φυσικό σπήλαιο. Στα τοιχώματα του υπάρχει η επιγραφή "ΔΙΟΣ ΜΕΙΛΙΧΙΟΥ", η οποία οδηγεί στο συμπέρασμα ότι στην περιοχή λατρευόταν ο Δίας.
Η πόλη καταλαμβάνει έκταση περίπου 1.6 τετραγωνικά χιλιόμετρα και είναι οργανωμένη σε οικοδομικά τετράγωνα. To οικιστικό σύστημα που χρησιμοποιήθηκε καλείται Ιπποδάμειο και σύμφωνα με αυτό, η πόλη διαιρείται με οριζόντιους και κάθετους δρόμους που έχουν μια απόσταση μεταξύ τους περίπου 32 μέτρα και πλάτος 4.5 μέτρα. Οι δρόμοι σχηματίζουν 4 διαφορετικούς τύπους οικοδομικών τετραγώνων. Υποθέτουμε ότι υπήρχαν 400-500 κατοικίες στις οποίες ζούσαν 3.000-3.500 άτομα.
Η πόλη είχε τρεις πύλες εισόδου, την ανατολική, την δυτική και την βόρεια. Το αμυντικό σύστημα ήταν κατασκευασμένο με ιδιαίτερη προσοχή και οι τοίχοι είχαν συνολικό μήκος περίπου 2.800 μέτρα, ενισχυμένοι με 33 πύργους. Το ποιο επιβλητικό και καλοδιατηρημένο τμήμα της οχύρωσης βρίσκεται στο βορειότερο σημείο της και είναι ο προμαχώνας 14 (το προαναφερθέν "ανάστροφο έψιλον"). Αποτελείται από 2 πυργίσκους σε σχήμα U που ενώνονται μεταξύ τους με έναν διπλό πέτρινο τοίχο. Στο δυτικό τμήμα της οχύρωσης βρίσκουμε τον πυργίσκο 29 και στην κορυφή του λόφου βρίσκουμε την ακρόπολη με μήκος 135 μέτρα και πλάτος 80 μέτρα, εκεί που σήμερα βρίσκεται η εκκλησία της Ζωοδόχου πηγής και η οποία πιστεύεται ότι κτίστηκε σε σημείο που βρισκόταν αρχαίος ελληνικός ναός (τι περίεργο...).
Κοντά στην ανατολική πύλη, εξωτερικά του τείχους, εντοπίστηκε μικρό φυσικό σπήλαιο. Στα τοιχώματα του υπάρχει η επιγραφή "ΔΙΟΣ ΜΕΙΛΙΧΙΟΥ", η οποία οδηγεί στο συμπέρασμα ότι στην περιοχή λατρευόταν ο Δίας.
Ο μύθος (και η νεο-μυθολογία).
Όσοι ταυτίζουν την περιοχή της Γορίτσας με την αρχαία Ιωλκό, υποστηρίζουν ότι αυτό ήταν το σημείο στο οποίο κατασκευάστηκε και από το οποίο ξεκίνησε το ταξίδι του το πλοίο "Αργώ" με επικεφαλή τον Ιάσωνα και πλήρωμα 50 μυθικούς ήρωες. Μια άλλη πιθανή τοποθεσία από την οποία ξεκίνησε η Αργοναυτική εκστρατεία είναι αρχαία πόλη Παγασές, τα ερείπια της οποίας βρίσκονται κοντά σε αυτά της αρχαίας Δημητριάδας.
Ωστόσο εδώ τελειώνει συνοπτικά η συμβατική μυθολογία και ξεκινάνε τα... "όργανα". Για όσους θέλουν να πάρουν μια γεύση, μπορούν να διαβάσουν online το βιβλίο "Η Διαθήκη του Προμηθέα" από τον Γεράσιμο Καλογεράκη.
Τροφή στις θεωρίες αυτές δίνει εν μέρει και το γεγονός ότι ο λόφος είναι γεμάτος από στοές και τεχνητά σπήλαια, τα οποία κανείς από τους εραστές του μυστηρίου δεν ταύτισε με τα λατομεία που προαναφέραμε και με άλλα που πιθανόν να δημιουργήθηκαν από τους κατασκευαστές της αρχαίας πόλης για την οικοδόμηση της.
Επιπλέον, όπως βλέπετε και στην φωτογραφία, στην βάση του προμαχώνα 14 υπάρχει μια τρύπα που πολλοί αποκαλούν σπηλιά αλλά η οποία στην πραγματικότητα δίνει την εντύπωση της σπηλιάς μόνο από μακριά. Αν πλησιάσετε εγγύτερα θα δείτε ότι είναι απλώς μια κοιλότητα (ίσως τεχνητή) και όχι σπήλαιο.
Όσον αφορά το "ανάστροφο έψιλον", οφείλω να ομολογήσω ότι έχει αυτό το σχήμα (όπως άλλωστε μπορείτε να δείτε και στις φωτογραφίες) αλλά αν παρατηρήσετε την περιοχή από κοντά, θα δείτε ότι υπάρχουν πολλά τμήματα θαμμένα ακόμη κάτω από το χώμα και τα οποία αν ποτέ αποκαλύπτονταν ίσως του έδιναν ένα αρκετά διαφορετικό σχήμα. Και εδώ αδράχνω την ευκαιρία να αναφερθώ στο τρίτο και τελευταίο μέρος του αφιερώματος αυτού στην περιοχή, που δεν είναι άλλο από την...
Ωστόσο εδώ τελειώνει συνοπτικά η συμβατική μυθολογία και ξεκινάνε τα... "όργανα". Για όσους θέλουν να πάρουν μια γεύση, μπορούν να διαβάσουν online το βιβλίο "Η Διαθήκη του Προμηθέα" από τον Γεράσιμο Καλογεράκη.
Τροφή στις θεωρίες αυτές δίνει εν μέρει και το γεγονός ότι ο λόφος είναι γεμάτος από στοές και τεχνητά σπήλαια, τα οποία κανείς από τους εραστές του μυστηρίου δεν ταύτισε με τα λατομεία που προαναφέραμε και με άλλα που πιθανόν να δημιουργήθηκαν από τους κατασκευαστές της αρχαίας πόλης για την οικοδόμηση της.
Επιπλέον, όπως βλέπετε και στην φωτογραφία, στην βάση του προμαχώνα 14 υπάρχει μια τρύπα που πολλοί αποκαλούν σπηλιά αλλά η οποία στην πραγματικότητα δίνει την εντύπωση της σπηλιάς μόνο από μακριά. Αν πλησιάσετε εγγύτερα θα δείτε ότι είναι απλώς μια κοιλότητα (ίσως τεχνητή) και όχι σπήλαιο.
Όσον αφορά το "ανάστροφο έψιλον", οφείλω να ομολογήσω ότι έχει αυτό το σχήμα (όπως άλλωστε μπορείτε να δείτε και στις φωτογραφίες) αλλά αν παρατηρήσετε την περιοχή από κοντά, θα δείτε ότι υπάρχουν πολλά τμήματα θαμμένα ακόμη κάτω από το χώμα και τα οποία αν ποτέ αποκαλύπτονταν ίσως του έδιναν ένα αρκετά διαφορετικό σχήμα. Και εδώ αδράχνω την ευκαιρία να αναφερθώ στο τρίτο και τελευταίο μέρος του αφιερώματος αυτού στην περιοχή, που δεν είναι άλλο από την...
Εγκατάλειψη.
Εγκατάλειψη? Ε όχι και εγκατάλειψη... εδώ κύριοι έχουν γίνει έργα!!!. Μάλιστα. Έργα πνοής για την περιοχή, κυρίως στα πλαίσια της ανακήρυξης του Βόλου ως Ολυμπιακής πόλης για τους απελθώντες Ολυμπιακούς της Αθήνας του 2004. Θέλετε αποδείξεις? Να οι αποδείξεις.
(Για να μη το επαναλαμβάνω συνέχεια, μπορείτε να πατήσετε επάνω στις φωτογραφίες για να τις δείτε σε μεγάλο μέγεθος και να απολαύσετε την μνημειώδη αγάπη και φροντίδα των Ελλήνων για τον αρχαίο τους πολιτισμό).
Τοποθέτηση κατατοπιστικότατων πινακίδων που ενημερώνουν τον επισκέπτη για τα διάφορα τμήματα της αρχαίας πόλης. Τι? Δεν μπορείτε να δείτε τι γράφει? Μην ανησυχείτε. Δεν χρειάζεστε οφθαλμίατρο γιατί πολύ απλά... δεν γράφει. Μάλλον ξέβαψε η κιμωλία.
Οριοθέτηση των δρόμων με σκοινιά και αποψίλωση των αγριόχορτων για να βρίσκει κανείς εύκολα το μονοπάτι ανάμεσα στα κτίρια του αρχαίου οικισμού.
Στο πρόγραμμα προστασίας των αρχαιοτήτων συνέβαλλε σημαντικά και η τσιμεντοβιομηχανία ΑΓΕΤ, με την προσεκτική επικάλυψη όλου του λόφου με ένα λεπτό στρώμα τσιμέντου προκειμένου να προστατευτούν τα κτίσματα από την διάβρωση... (μην είμαστε κακοπροαίρετοι. Ας βλέπουμε το ποτήρι μισογεμάτο....)
Οι αρχαιολογικές υπηρεσίες έκαναν λεπτομερείς ανασκαφές εγκαθιστώντας άρτια κατασκευασμένα στέγαστρα και ανοίγοντας αρκετές... τρύπες.
Δεν έχει μείνει τίποτε κρυφό κάτω από το χώμα. "Όλα στο φως". Αυτό είναι το σλόγκαν που χαρακτηρίζει τις εργασίες στην περιοχή.
Επίλογος.
Σίγουρα κάποιοι εκεί έξω θα σκεφτούν "Σιγά μην ασχολούμαστε τώρα με τις πέτρες. Εδώ έχουμε πολύ ποιο σημαντικά πράγματα να κάνουμε πρώτα". Και ειλικρινά δεν θα έχουν τελείως άδικο. Όταν κοιτάς το δέντρο και όχι το δάσος, τότε είσαι άξιος της μοίρας σου και αυτό το άρθρο δεν απευθύνεται σε αυτούς. Γιατί ακόμη και αν το δει κανείς από άποψη οικονομικού οφέλους, η αναμόρφωση της περιοχής είναι ζωτικής σημασίας, ειδικά στους χαλεπούς καιρούς που διανύουμε. Αλλά αυτό απαιτεί άτομα σε κυβερνητικές θέσεις που να βλέπουν μπροστά και δυστυχώς τα τελευταία χρόνια η πολιτική ηγεσία της χώρας μας δεν είχε την χαρά να δει τέτοιου είδους πρόσωπα. Αλλά ποιος ξέρει... η ελπίδα πεθαίνει πάντα τελευταία...
www.psaxtiria.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου