Προτιμότερο ένα Θερμό Επεισόδιο;

Του Κώστα Μαυρίδη

Το ερώτημα απλό και κρίσιμο: Μέχρι ποιού σημείου πρέπει να εμμένει η Κύπρος στις έρευνες για φυσικό αέριο;

Τα σενάρια ενόψει συνοψίζονται στα εξής τρία:

(α) Η Κύπρος προχωρεί στις έρευνες και η Τουρκία ΔΕΝ παρεμβαίνει στρατιωτικά αλλά περιορίζεται σε παράπλευρες πολιτικές κινήσεις π.χ. επιδίωξη νέων συμφωνιών με εμπλεκόμενες χώρες, αυθαίρετη οριοθέτηση του θαλάσσιου χώρου με το ψευδοκράτους, έρευνες της εντός της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ) της Κύπρου. Το τελευταίο θεωρείται βέβαιο επειδή η Κύπρος είναι ο πιο αδύνατος κρίκος της αλυσίδας Ισραήλ-Ελλάδα-Κύπρος.

(β) Η Κύπρος προχωρεί στις έρευνες και η Τουρκία αντιδρά στρατιωτικά προκαλώντας θερμό επεισόδιο για να παρεμποδίσει την εξόρυξη.

(γ) Η Κύπρος αναβάλλει τις έρευνες με πρόσχημα κάποιο «σοβαρό» αντάλλαγμα (μαζί με τον εκβιασμό ότι θα της επιρριφθούν ευθύνες για την αποτυχία των διαπραγματεύσεων).

Στην πραγματικότητα, η συγκυρία είναι ανεπανάληπτα θετική για την ελληνική πλευρά. Κατ΄αρχήν, το γεωπολιτικό περιβάλλον και ισχυρά συμφέροντα ευνοούν τις δικές μας θέσεις. Με διαφορετικό βαθμό και λεχτικό, αλλά οι πλέον σημαντικές χώρες έχουν τοποθετηθεί υπέρ των θέσεων μας: ΗΠΑ, Ρωσία, Ισραήλ και Ε.Ε. (ως σύνολο 27 κρατών-μελών). Η ξεχωριστή στήριξη σημαντικών μελών της Ε.Ε. όπως Γερμανίας και Γαλλίας θεωρείται δεδομένη.

Φυσικά, στο πλευρό της Κύπρου τάχθηκε και η Ελλάδα. Ακόμη και η Βρετανία αναγνωρίζει το κυριαρχικό δικαίωμα της Κυπριακής Δημοκρατίας για έρευνες με την ευχή να μην επηρεαστούν οι διαπραγματεύσεις. Επιπρόσθετα, η συντριπτική πλειοψηφία των χωρών-μελών του ΟΗΕ που έχουν επικυρώσει τη Συνθήκη για το Δίκαιο της Θάλασσας, δεν θέλουν να τιναχθεί η όλη συμφωνία επειδή η Τουρκία λειτουργεί αυθαίρετα. Το γεωπολιτικό περιβάλλον είναι υπέρ μας και το διεθνές δίκαιο ξεκάθαρα υπέρ των ελληνικών θέσεων. Πιο ξεκάθαρα δεν γίνεται. Πρόκειται για μια ανεπανάληπτα θετική συγκυρία εδώ και δεκαετίες.

Το επιθυμητό σενάριο από τα τρία είναι να προχωρήσει η Κύπρος χωρίς τουρκικές παρεμβάσεις. Όμως, ένα θερμό επεισόδιο είναι προτιμότερο παρά να υποχωρήσει η Κύπρος. Μια υποχώρηση της Κύπρου (μέλους της Ε.Ε. και σε λίγο προεδρεύουσας) σημαίνει προσαρμογή μας στις τουρκικές επιδιώξεις και εξάλειψη κάθε προοπτικής. Υποχώρηση συνιστά ουσιαστικά επικράτηση της Τουρκικής στρατηγικής σ΄ όλη την Κύπρο μέχρι 200 ναυτικά μίλια νοτίως των κυπριακών ακτών! Αν η Κύπρος υποχωρήσει, θα είναι ο μεγάλος χαμένος και πλέον υποθηκεύεται στην Τουρκία σε ένα πλαίσιο υποταγής που συνεπάγεται το τέλος μας. Γι αυτό και οι καταστροφικές συνέπειες μιας υποχώρησης κάνουν ένα θερμό επεισόδιο σαφώς προτιμότερο. Ενόσω όμως η αντιπαλότητα βρίσκεται σε εξέλιξη, η αποφασιστικότητα της Κύπρου να προχωρήσει απρόσκοπτα χωρίς υποχώρηση, μειώνει την πιθανότητα θερμού επεισοδίου.

Πάντως, για να μπορέσει η Κύπρος να διαδραματίσει οποιοδήποτε ουσιαστικό ρόλο, πρέπει να ρισκάρει. Δεν διεξάγεται αντικατοχικός αγώνας με συμμόρφωση προς τις Τουρκικές υποδείξεις. Ούτε διαπραγματεύσεις με τις τουρκικές κανονιοφόρους να μας σημαδεύουν. Τυχόν διακοπή των διαπραγματεύσεων με τουρκική πρωτοβουλία, θα ήταν διαφυγή για την Ε/κ πλευρά, χωρίς ουσιαστικό κόστος. Και γι αυτό δεν πρόκειται η Τουρκία να το πράξει.

Με όσα λέχθηκαν και με τις δεσμεύσεις και υπογραφές που έγιναν ως τώρα, η Κύπρος θα είναι ο μεγάλος χαμένος ΑΝ υποχωρήσει μπροστά στις τουρκικές απειλές. Οι επιπτώσεις δεν θα είναι μόνο οικονομικές λόγω του φυσικού αερίου. Αυτό είναι το ελάχιστο. Υποχώρηση σημαίνει την εσαεί υποθήκευση μας στην Τουρκία χωρίς ελπίδα διαφυγής. Οι συνέπειες για την Κύπρο και τον ελληνισμό θα είναι καταστρεπτικές αφού θα λαθροβιώνουμε στο περιθώριο της Ιστορίας μέχρι την τελική μας εξαφάνιση. Χίλιες φορές ένα θερμό επεισόδιο, παρά να υποχωρήσει η Κύπρος με πρόσχημα κάποιο αντάλλαγμα. Ενόσω λοιπόν το θερμόμετρο θα ανεβαίνει, οφείλουμε να μείνουμε ακλόνητοι προσδοκώντας την τεράστια προοπτική θετικών εξελίξεων που διανοίγεται και απαιτεί στοιβαρή διαχείριση και διορατικότητα.

Κώστας Μαυρίδης
mavrides@ucy.ac.cyαπό το Σύνδεσμος 71