Περίληψη
Ο Γνωστικισμός είναι μια φιλοσοφική και θρησκευτική κίνηση που άρχισε στους προ-Χριστιανικούς χρόνους. Ο όρος προέρχεται από την Ελληνική λέξη γνώση. Οι Γνωστικοί υποστήριζαν πως έχουν κρυφές γνώσεις για το Θεό, την ανθρωπότητα και το υπόλοιπο σύμπαν του οποίου ο κύριος πληθυσμός ήταν αδαής. Έγινε ένα από τα τρία κύρια θρησκευτικά συστήματα στον 1ο Χριστιανικό αιώνα, και είχε διακριθεί για:
Τις νέες πίστεις για τους Θεούς, τη Βίβλο και τον κόσμο που διέφερε από αυτούς άλλων Χριστιανικών ομάδων.
Την επιείκεια για διαφορετικές θρησκευτικές πίστεις μέσα και έξω από το Γνωστικισμό
Την έλλειψη διακρίσεων κατά των γυναικών.
Η κίνηση και το έντυπο υλικό της ουσιαστικά εξαλείφθηκαν με το τέλος του 5ου αιώνα CE από κυνηγούς αιρέσεων κυρίως από τον Χριστιανισμό. Οι πίστεις του περνούν σχεδόν μια αναγέννηση σε όλο τον κόσμο. Η αντικοινωνική κίνηση και κάποιοι άλλοι Χριστιανοί ιερείς διέσπειραν πολλές ψεύτικες πληροφορίες για την κίνηση (10,11,12)
Ιστορία
Ο Γνωστικισμός αποτελούνταν από πολλά συγκρητικά συστήματα πίστης που συνένωναν στοιχεία παρμένα από Ασιατικές, Βαβυλωνιακές, Αιγυπτιακές, Ελληνικές και Συριακές παγανιστικές θρησκείες, από την αστρολογία, και από τον Ιουδαϊσμό και το Χριστιανισμό. Αποτελούσαν το ένα από τα κύρια κλαδιά του πρώιμου Χριστιανισμού: τα άλλα δύο ήταν:
- Τα υπολείμματα από την Ιουδαϊκή Χριστιανική σέκτα που δημιουργήθηκε από τους μαθητές του Ιησού και
- Οι εκκλησίες που ξεκίνησαν από τον Αγ. Παύλο, που τελικά μεγάλωσαν και εξελίχθηκαν στον "βασικό" Χριστιανισμό με το τέλος του τρίτου αιώνα.
Κατά το δεύτερο αιώνα CE, πολλές Χριστιανικές - Γνωστικές σέκτες δημιουργήθηκαν μέσα στη Ρωμαϊκή αυτοκρατορία στα ανατολικά της Μεσογείου. Κάποιοι Γνωστικιστές εργάζονταν μέσα στον Ιουδαϊκό Χριστιανισμό και τις βασικές Χριστιανικές ομάδες, και επηρέασαν βαθιά τις πίστεις τους από μέσα. Άλλοι ίδρυσαν ξεχωριστές κοινότητες. Άλλοι ήταν ερημίτες θεραπευτές.
Όσο ο βασικός Χριστιανισμός μεγάλωνε σε δύναμη και οργάνωση, οι Γνωστικές σέκτες έφταναν σε αυξανόμενη πίεση και καταδίωξη. Σχεδόν εξαφανίστηκαν τον 6ο αιώνα. Η μοναδική ομάδα που επέζησε στους σύγχρονους καιρούς είναι η σέκτα Mandaean στο Ιράκ και το Ιράν. Αυτή η ομάδα έχει περίπου 15,000 μέλη (μία πηγή αναφέρει 1,500 μέλη), και μπορεί να εντοπιστεί η ιστορία της πίσω στην αυθεντική Γνωστικιστική κίνηση.
Πολλές νέες ανερχόμενες θρησκείες στη Δύση υιοθέτησαν αρχαίες Γνωστικιστικές πίστεις και έθιμα.
Πηγές για τις αρχαίες Γνωστικιστικές πληροφορίες
Μέχρι πρόσφατα, μόνο μερικά τμήματα της Γνωστικιστικής λογοτεχνίας ήταν γνωστό ότι υπήρχαν. Αυτά συμπεριλάμβαναν τον Ποιμένα των ανθρώπων, τον Ασκληπιό, Codex Askewianus, Codex Brucianus, Gospel of Mary, Secret Gospel of John, Odes of Solomon και Hymn of the Pearl. Η γνώση γι' αυτή την κίνηση τεκμηριώθηκε κυρίως από εκτεταμένες επιθέσεις που έγιναν κατά του Γνωστικισμού από Χριστιανούς αιρεσιολόγους (συγγραφείς κατά των αιρέσεων) του δευτέρου και των αρχών του τρίτου αιώνα. Αυτές συμπεριλάμβαναν Irenaeus (Ειρηναίος (130? - 200? CE), Clement of Alexandria (Κλήμης της Αλεξανδρείας) (145? - 213?), Tertullian (Τερτυλλιανός) (160? - 225?) and Hippolytus (Ιππόλυτος) (170? - 236). Δυστυχώς, οι κυνηγοί αιρέσεων δεν ήταν συνήθως ακριβείς ή αντικειμενικοί στην ανάλυση τους για το Γνωστικισμό.
Το 1945, ο Mohammed Ali es_Samman, ένας οδηγός καμηλών από το El Qasr της Αιγύπτου, πήγε μαζί με τον αδερφό του σε ένα απότομο βράχο κοντά στο Nag Hummadi, ένα χωριό στη νότια Αίγυπτο. Έψαχναν για γη πλούσια σε νιτρικό εστέρα που θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν για λίπασμα. Βρήκαν ένα μεγάλο βάζο από πηλό που ήταν θαμμένο στο έδαφος. Ήταν αναποφάσιστοι για το αν θα το ανοίξουν. Φοβόταν ότι μπορεί να περιείχε ένα κακό πνεύμα· αλλά περίμεναν επίσης ότι μπορεί να περιέχει χρυσό ή άλλο υλικό μεγάλης αξίας. Φαίνεται ότι η δεύτερη εικασία τους ήταν πιο κοντά στην αλήθεια: το βάζο περιείχε μια βιβλιοθήκη των Γνωστικιστικών υλικών αμέτρητης αξίας. Διατηρήθηκαν 13 τόμοι, που αποτελούνται από 51 διαφορετικά έργα σε 1153 σελίδες. Οι 6 ήταν αντιγραφές εργασιών που ήταν ήδη γνωστές· 6 άλλες ήταν διπλές μέσα στη βιβλιοθήκη, και 42 ήταν καινούριες, άγνωστες εργασίες. Εμπεριέχονταν τα The Gospel of Thomas, Gospel of Truth, Treatise on the Resurrection, Gospel of Philip, Wisdom of Jesus Christ, Revelation of James, Letter of Peter to Philip, On the Origin of the World και άλλα συγγράμματα. Από αυτά, το Gospel of Thomas (Ευαγγέλιο του Θωμά) θεωρείται το πιο σημαντικό. Ήταν μια συλλογή από τα λεγόμενα του Ιησού που είχαν καταγραφεί πολύ νωρίς στη Χριστιανική εποχή. Ένας μεταγενέστερος Γνωστικιστής συγγραφέας έγραψε το Ευαγγέλιο. Κάποιοι φιλελεύθεροι θεολόγοι το αξιολόγησαν σαν ισάξιο σε σημασία με τα 4 Ευαγγέλια των Χριστιανικών ιερών εγγράφων.
Τα αυθεντικά γράφτηκαν στην Ελληνική γλώσσα κατά τη διάρκεια του δευτέρου και τρίτου αιώνα CE. Τα αντίγραφα του Nag Hummadi μεταφράστηκαν στην Κοπτική γλώσσα κατά τη διάρκεια του 4ου αιώνα CE, και προφανώς θάφτηκαν περίπου στο 365 CE. Κάποια Γνωστικιστικά κείμενα δεν ήταν μη-Χριστιανικά· άλλα ήταν σίγουρα μη-Χριστιανικά αλλά είχαν ενταγμένα Χριστιανικά στοιχεία· άλλα ήταν εξ ολοκλήρου Χριστιανικά κείμενα. Κάποια ανακυκλωμένα χαρτιά χρησιμοποιήθηκαν για να ενισχύσουν τους δερμάτινους συνδέσμους των βιβλίων. Βρέθηκε ότι είχαν γράμματα με ημερομηνία και επιχειρησιακά έγγραφα από τα μέσα του 4ου αιώνα. Τα βιβλία μπορεί να κρύφτηκαν για να διατηρηθούν ασφαλή κατά τη διάρκεια της θρησκευτικής εκκαθάρισης.
Τα κείμενα πέρασαν από τα χέρια πολλών μεσαζόντων, και τελικά συγκεντρώθηκαν και αποθηκεύτηκαν στο Κοπτικό Μουσείο του Καΐρου. Η έκδοση καθυστέρησε από την κρίση του Σουέζ, τον Άραβο-Ισραηλινό πόλεμο του 1967, και από ασήμαντες διαμάχες μεταξύ των μελετητών. Το πιο σημαντικό βιβλίο, το Gospel of Thomas, τελικά μεταφράστηκε στα Αγγλικά προς το τέλος της δεκαετίας του '60· τα υπόλοιπα βιβλία μεταφράστηκαν κατά τη διάρκεια των επόμενων δέκα χρόνων. Με πολλούς τρόπους, αυτά τα ευρήματα αποκαλύπτουν περισσότερα για την πρώιμη ιστορία του Χριστιανισμού απ' ότι κάνουν τα "Χειρόγραφα της Νεκρής Θάλασσας"
Δοξασίες
Τα ευρήματα του Nag Hummadi αποκάλυψαν ότι υπήρχε μια μεγάλη κλίμακα μεταξύ των διαφόρων ανεξάρτητων Γνωστικιστικών συστημάτων ή σχολών. Παρόλα αυτά, τα παρακάτω σημεία πιστεύεται ότι είναι γενικά ορθά στην κίνηση:
Ο Ρόλος τους: Πίστευαν ότι μόνο αυτοί καταλάβαιναν πραγματικά το μήνυμα του Χριστού, και ότι τα άλλα ρεύματα σκέψης μέσα στο Χριστιανισμό εξήγησαν λαθεμένα την αποστολή και τα λεγόμενα του Ιησού.
Γνώση: Η γνώση γι' αυτούς δεν ήταν μια διανοητική άσκηση· δεν ήταν μια παθητική κατανόηση κάποιων απόψεων περί πνευματικότητας. Αντίθετα, η γνώση είχε μια λυτρωτική και απελευθερωτική λειτουργία που βοηθούσε το άτομο να ξεφύγει από την εξάρτηση του από τον κόσμο.
Θεότητα: Ο Υπέρτατος Πατέρας Θεός ή ο Υπέρτατος Θεός της Αλήθειας είναι απόμακρος από τις ανθρώπινες υποθέσεις· δεν γνωρίζει και δεν αντιλαμβάνεται τις ανθρώπινες αισθήσεις. Αυτός / Αυτή δημιούργησε μια σειρά από υπερφυσικά αλλά πεπερασμένα όντα που λέγονταν Aeons. Ένα από αυτά ήταν η Σοφία, μια παρθένα, που διαδοχικά γέννησε έναν, νοητικά, κατώτερο Δημιουργό - Θεό, επίσης γνωστό σαν Δημιουργό. Αυτός ο κατώτερος Θεός δημιούργησε τη γη και τις μορφές ζωής. Αυτός είναι ο Θεός των Εβραϊκών κειμένων (Παλαιά Διαθήκη), μια θεότητα που εικονίζονταν βασικά σαν κακός, ζηλιάρης, αυστηρός, στερημένος από συμπόνια και προδιαθετειμένος στη γενοκτονία. Ο Δημιουργός "πιστεύει ότι είναι ανώτερος. Η υπερηφάνεια και η ανικανότητα είχαν σαν αποτέλεσμα την αξιοθρήνητη κατάσταση του κόσμου όπως τη γνωρίζουμε, και την τυφλή και αδαή κατάσταση των περισσότερων του ανθρώπινου είδους."
Δυϊσμός του πνεύματος και του σώματος: Το πνεύμα έχει θεϊκή και αληθινή προέλευση· το σώμα είναι έμφυτα γήινο και κακό. Οι Γνωστικιστές ήταν αντίθετοι με τον φυσικό κόσμο, την ύλη και το ανθρώπινο σώμα. Αλλά πίστευαν ότι η παγίδα σε ανθρώπινο σώμα ήταν οι σπίθες της θεότητας ή σπόροι φωτός που προέρχονταν στην ανθρωπότητα από τη Σοφία.
Σωτηρία: Ένα άτομο κερδίζει την σωτηρία μαθαίνοντας μυστικές γνώσεις των πνευματικών τους αποσταγμάτων: μια θεϊκή σπίθα φωτός ή πνεύματος. Μετά είχαν την ευκαιρία να ξεφύγουν από τη φυλακή των σωμάτων τους στο θάνατο. Η ψυχή τους μπορεί να ανέβει για να ξαναενωθεί με τον Ανώτατο Θεό τη στιγμή του θανάτου τους. Οι Γνωστικοί χώριζαν την ανθρωπότητα σε τρεις κατηγορίες:
Την πνευματική, που θα σωζόταν ανεξάρτητα από την συμπεριφορά τους στη γη
Την ψυχική, που θα σωζόταν αν ακολουθούσαν το μονοπάτι του Γνωστικισμού
Την κοσμική που ήταν χωρίς καμία ελπίδα χαμένοι.
Κακό: Δεν έβλεπαν τον κόσμο σαν να είχε δημιουργηθεί τέλεια και μετά να εκφυλιζόταν εξαιτίας του αμαρτήματος του Αδάμ και της Εύας. Αντίθετα έβλεπαν τον κόσμο σαν να ήταν κακός στις αρχές του, αφού τον δημιούργησε ένας κατώτερος Θεός.
Το σύμβολο του φιδιού: Κάποιες Γνωστικιστικές σέκτας σέβονταν το φίδι. Δεν έβλεπαν το φίδι σαν εκείνο που παρέσυρε το πρώτο ζευγάρι στην αμαρτία. Αντίθετα, το έβλεπαν σαν απελευθερωτή που έφερε στον Αδάμ και την Εύα τη γνώση πείθοντας τους να φάνε από το Δέντρο της Γνώσης του Καλού και του Κακού και έτσι να γίνουν κανονικοί άνθρωποι.
Χριστός: Η διαμάχη για το ρόλο του λυτρωτή στην Γνωστικιστική πίστη είναι μεγάλη αυτή την εποχή. Οι Γνωστικοί φαίνεται να βλέπουν το Χριστό σαν αποκαλυπτή ή απελευθερωτή, παρά σαν σωτήρα ή δικαστή. Ο σκοπός του ήταν να διαδώσει τη γνώση που θα απελευθέρωνε τους ανθρώπους από τον έλεγχο του Δημιουργού και θα τους επέτρεπε να επιστρέψουν στο πνευματικό τους σπίτι με τον Κατώτερο Θεό στο θάνατο. Κάποιες ομάδες Γνωστικών προώθησαν τον Docetism (Δοκητισμό), την πίστη ότι ο Χριστός ήταν αγνό πνεύμα και είχε μόνο ένα φανταστικό σώμα, ο Ιησούς εμφανιζόταν στους οπαδούς του σαν άνθρωπος. Δικαιολογούσαν ότι ένας αληθινός απεσταλμένος από τον Ανώτερο Θεό δεν θα μπορούσε να νικηθεί από το κακό του κόσμου, και δεν θα υπέφερε και θα πέθαινε. Αυτές οι δοξασίες θεωρήθηκαν αιρετικές από τους βασικούς Χριστιανούς. Κάποιοι Γνωστικοί πίστευαν ότι η ανάσταση του Χριστού έγινε πριν ή με το θάνατο του Ιησού στο σταυρό. Όρισαν την ανάσταση σαν να έγινε όταν το πνεύμα του ελευθερώθηκε από το σώμα του. Πολλοί Γνωστικοί πίστευαν ότι ο Ιησούς είχε και άντρες και γυναίκές μαθητές.
Το Σύμπαν: Αυτό χωρίζεται σε τρία βασίλεια:
- Ο "γήινος Κόσμος". Η γη είναι το κέντρο του σύμπαντος, και συντάσσεται από τον κόσμο που γνωρίζουμε και ένα υπόκοσμο. Περιβάλλεται από αέρα και από 7 ομοαξονικές ουράνιες σφαίρες: μία για το καθένα, Φεγγάρι, Αφροδίτη, Ερμής, Ήλιος, Άρης, Δίας και Κρόνος. (Αν και ο πλανήτης Ουρανός είναι ορατός με γυμνό μάτι, δεν αναγνωρίζονταν σαν πλανήτης στους αρχαίους χρόνους.) Πέρα από τον Κρόνο υπάρχει ο Leviathan, ένα φίδι κουλουριασμένο σε ένα κύκλο, που δαγκώνει την ουρά του. Σ' αυτές τις σφαίρες ζουν δαιμονικές, τυραννικές οντότητες που ονομάζονται Archons. Πάνω απ' αυτές υπάρχει ο Παράδεισος που περιέχει το "Δέντρο της Ζωής", το "Δέντρο της Γνώσης του Καλού και του Κακού", και το φλεγόμενο σπαθί της Γέννησης 3:24. Πέρα από τον Παράδεισο ήταν η σφαίρα των ακίνητων αστεριών, που χωρίζονταν στα 12 σύμβολα των ζωδίων.
- Το "Ενδιάμεσο Βασίλειο" αποτελείται από ένα εσωτερικό μπλε κύκλο σκότους και ένα εξωτερικό κίτρινο δαχτυλίδι φωτός. Μέσα σ' αυτά τα δαχτυλίδια υπάρχει μια σφαίρα που είναι το βασίλειο της Σοφίας.
- Το "Βασίλειο του Θεού" έχει δύο σφαίρες: μια εξωτερική του ακατάληπτου Ανώτερου Θεού, και ένα εσωτερικό δαχτυλίδι του Υιού.
Έθιμα
Λίγα πράγματα είναι γνωστά για τις ιεροτελεστίες, την οργανωτική δομή και τα έθιμα των αρχαίων Γνωστικών. Σχεδόν όλα τα Γνωστικιστικά κείμενα καταστράφηκαν κατά τη διάρκεια διαφόρων εκστρατειών για την εξαφάνιση της κίνησης. Αν και κάποια από τα θρησκευτικά τους συγγράμματα διατηρήθηκαν, υπάρχουν λίγες πληροφορίες για το πώς οι ομάδες λειτουργούσαν. Θρησκευτικοί ιστορικοί πιστεύουν ότι:
Πολλοί Γνωστικοί ήταν πιθανόν μοναχοί θεραπευτές. Άλλοι ήταν μέλη του βασικού Χριστιανικού εκκλησιάσματος, που πιθανόν δημιουργούσαν μια κλίκα μέσα σε κάθε εκκλησία.
Δεν υπήρχε ομοφωνία σε "ένα κανόνα της γνωστικιστικής βίβλου." Πολλά βιβλία κυκλοφόρησαν σε διαφορετικές εκδόσεις, διάφορα σχολεία εντός της κίνησης είχαν την δική τους προνομιούχα έκδοση.
Πολλά Γνωστικιστικά κείμενα γράφτηκαν από (ή αποδόθηκαν σε) γυναίκες. Η Μαρία η Μαγδαληνή έπαιξε ένα σημαντικό ρόλο σε πολλά Γνωστικιστικά κείμενα, αφού πολύ συχνά ήταν μόλις δεύτερη μετά τον Ιησού στη θέση. Χρησιμοποιούσαν τόσο γυναικείες όσο και αντρικές απεικονίσεις για τον Ανώτερο Θεό. Θεολόγοι υποθέτουν ότι είναι πιθανόν να θεωρούσαν τις γυναίκες ίσες με τους άντρες (ή σχεδόν ίσες) στις κοινωνίες τους.
Κάποιες ομάδες έχυναν μία ουσία πάνω στο κεφάλι ενός μέλους όταν είχε πεθάνει ή πέθαινε, και απάγγελναν συγκεκριμένα ιερά λόγια. Αυτό γινόταν για να βοηθήσει την ψυχή του ανθρώπου να αναρριχηθεί μέσα από τους επικίνδυνους θεούς Archons προς τον Ανώτερο Θεό.
Κάποιες Γνωστικιστικές ομάδες είχαν μια τελετουργία στην οποία τα νέα μέλη βαπτίζονταν λέγοντας: "Στο όνομα του Πατέρα αγνώστου σε όλους, στην Αλήθεια, Μητέρα όλων, στον ένα που ήρθε προς τα κάτω, επί του Ιησού, στην ένωση, την απολύτρωση και την θεία κοινωνία των δυνάμεων."
Η σεξουαλική έκφραση φαίνεται ότι εξαφανίστηκε σε κάποιες Γνωστικιστικές ομάδες, τα μέλη αναμενόταν να απέχουν. Σε άλλους, φαίνεται να υπήρχε μια τελετουργία για τη μαγεία του σεξ.
Αρχαίοι Γνωστικοί Αρχηγοί
Simon Magus (Σίμων ο Μάγος): Ήταν ένας απ' τους πρώτους Γνωστικούς. Ήταν ειδικευμένος στις τέχνες της μαγείας. Ερμήνευσε τον Κήπο της Εδέμ, την έξοδο από την Αίγυπτο και την διάσχιση της Ερυθράς θάλασσας σαν αλληγορίες.
Marcion (Μαρκίων): (85-169 CE) Οργάνωσε μια σειρά Γνωστικιστικών συναθροίσεων στην ανατολική Μεσόγειο που διατηρήθηκαν στον 3ο αιώνα CE. Έγραψε ένα βιβλίο το Αντιθέσεις που του επέφερε αφορισμό από τους Χριστιανικούς αρχηγούς της Ρώμης. Απέρριψε το θεσμό του γάμου. Πίστευε ότι ο Δημιουργός κανόνισε τη δίωξη και τη σταύρωση του Ιησού. Αλλά ο θάνατος του Χριστού στο σταυρό ήταν μόνο μια ψευδαίσθηση, αφού ο Ιησούς δεν είχε φυσικό σώμα.
Valentinus (Βαλεντίνος): Γεννήθηκε στην Αίγυπτο, ταξίδεψε στη Ρώμη γύρω στο 140 CE και μετά πήγε στην Κύπρο. Ήταν εκείνος που ανακάλυψε ίσως το πιο μεγάλο και πιο σημαντικό σχολείο Γνωστικισμού που διατηρήθηκε μέχρι την εξαφάνιση του τον 4ο αιώνα CE. Δίδαξε ότι οι ομάδες των Aeons έφτιαχναν το "πλήρωμα (πληρότητα) του Υψηλού Θεού. Μια ομάδα, οι Ogoad ονομάζονται: Βάθος, Σιωπή, Διάνοια, Αλήθεια, Έκφραση, Ζωή, Άνθρωπος και Εκκλησία. Μια άλλη ομάδα ήταν οι Decad (10) και Dodecad (12). Η τελευταία από την Dodecad ήταν η Σοφία.
Carpocrates (Καρποκράτης): (140 CE περίπου), δίδαξε τη μετεμψύχωση. Ένα άτομο πρέπει να ζήσει πολλές ζωές και να προσροφήσει μια μεγάλη κλίμακα εμπειριών πριν να έχει τη δυνατότητα να επιστρέψει στο Θεό. Εξασκούσαν την ελεύθερη σεξουαλικότητα. Πίστευαν ότι ο Ιησούς ήταν ο γιος του Ιωσήφ.
Αλληλεπίδραση μεταξύ Γνωστικισμού και πρώιμου βασικού Χριστιανισμού
Κάποιες Γνωστικιστικές δοξασίες και κάποιοι αρχηγοί μπορεί να φίλτραραν το βασικό Χριστιανισμό και να επηρέασαν τους συγγραφείς των Χριστιανικών ιερών κειμένων (Καινή Διαθήκη)
Κάποιοι θεολόγοι πιστεύουν ότι οι Carpocratian (Καρποκράτες) Γνωστικοί ήταν ο στόχος της επίθεσης του Ιούδα για "... συγκεκριμένους άντρες" που "μυστικά εισχώρησαν μεταξύ αυτών,". Το βιβλίο του Ιούδα, εδάφια 4-19, ασχολείται κυρίως με αυτούς.
Ο Simon Magus, ένας πρώιμος Γνωστικός, μπορεί να ήταν ο Πέτρος που αναφέρεται στις πράξεις 8:9-24. O Simon πίστευε στον Ιησού και βαπτίστηκε μια ομάδα άλλων πιστών. Αλλά κανένας δεν έλαβε το Άγιο Πνεύμα μέχρι που ο Πέτρος και ο Ιωάννης ακούμπησαν τα χέρια τους στους νέους προσήλυτους. Ο Simon ρώτησε για την εναπόθεση των χεριών των αποστόλων για ευλογία και ακόμη πρόσφερε χρήματα. Ο Πέτρος αρνήθηκε, επειδή η καρδιά του Simon δεν ακολουθούσε το Θεό.
Ο Ματθαίος 4:8-9 περιγράφει πως ο Σατανάς πήρε τον Ιησού σε ένα πολύ ψηλό βουνό και του προσέφερε όλα τα βασίλεια του κόσμου αν ο Ιησούς τον προσκυνούσε και τον λάτρευε. Αυτό το τμήμα ήταν πάντα δύσκολο να κατανοηθεί, επειδή συμπεραίνει ότι ο κόσμος ανήκε στο Σατανά και ήταν δικός του για να τον δώσει στο Χριστό. Αλλά το εδάφιο ταιριάζει απόλυτα με τη Γνωστικιστική δοξασία.
Παραπομπές
1. Joscelyn Godwin, "Mystery Religions of the Ancient World", (1981), P. 84
2. C.S. Clifton, "Encyclopeia of Heresies and Heretics", ABC-CLIO, Santa Barbara CA, (1992)
3. G. Filoramo, "A History of Gnosticism", Basil Blackwood Ltd, Oxford UK (1991)
4. R.W. Funk, et al, "The Five Gospels", Macmillan, New York, (1993)
5. I. Hexham, "Concise Dictionary of Religion", Downers Grove, IL, (1993), P. 92
6. Stuart Holroyd, "The Elements of Gnosticism", Shaftesbury, Dorset, UK, (1994)
7. H.A. Mather & L.A. Nichols, "Dictionary of Cults, Sects, Religions and the Occult", (1993), P. 111
8. E. Pagels, "The Gnostic Gospels", London (1980)
9. Kurt Rudolph, "Gnosis: The nature and History of Gnosticism", Harper, San Francisco, (1987)
10. An interpretation of ancient Gnosticism from a conservative Christian perspective by the Christian Research Institute is at: http://www.wherry.com/~gbisaga/CRJ0040A.html
11. The Gnostic Friends Network has a list of "Links to 23 Selected Anti-GnosticSites" at: http://www.enemies.com/visitor/badlinks.html
12. The Gnosis Site has an essay: "Sites that Slander Gnosticism" at: http://www.teleport.com/~jhjensen/gnosis/slander.htm
Πηγές πληροφοριών από το Internet
Newsgroup alt.religion.gnostic relates to Gnosticism.
The Gnostic Network contains "An Exploration Into the Spirit, the Creator And the Nature of the Universe" at: http://www.trufax.org/menu/gnostic.html
The Gnosis Site is at: http://www.teleport.com/~jhjensen/gnosis/gnosis.htm
The Gnostic Friends Network has a description of ancient Gnosticism at: http://www.enemies.com/index.html
The Gnostic Society in Norway has a major web site devoted to an historical review of Gnosticism. See: http://home.sol.no/~noetic/6.htm
Paul Harrison has written "A history of pantheism and scientific pantheism" which includes selected passages from the Gospel of Thomas and the Gospel of Eve. See: http://members.aol.com/Heraklit1/gnostic.htm
The Gnostic Society in California has RealAudio lectures available at: http://www.gnosis.org/~gnosis/gnostsoc.htm
Stephan A. Hoeller (Tau Stephanus), a Gnostic Bishop, maintains a bibliography of Gnostic books and a recommended basic library. See: http://www.webcom.com/gnosis/readlist.htm
Stephan A. Hoeller also has a very readable "Brief Summary of Gnosticism" at: http://www.gnosis.org/gnosis/gnintro.htm
A list of Gnostic links is at: http://www.gentech.com/~employee/glenn/bookmark.htm
GNOSIS is "A Journal of the Western Inner Traditions (ISSN 0894-6159), ...a quarterly magazine devoted to the exploration of the spiritual and esoteric paths of the Western Hemisphere." Much of its material deals with Gnosticism. Their home page is at: http://www.lumen.org/about_gnosis/about_gnosis.html
Γυναίκα που φτιάχνει πίτες. Χωριό Κρακάλ, κοιλάδα Μπουμπουρέτ (300 κάτοικοι). Στο χωριό αυτό υπάρχει και ελληνικό σχολείο." align="left" border="0" height="123" hspace="10" vspace="10" width="184">
Σπίτι οικισμού Καλάς." border="0" height="127" hspace="10" vspace="10" width="180">
