Θράκες

Τα όρια της Θράκης στην αρχαιότητα.



Η Θράκη είναι πατρίδα των μύθων των θρύλων και των παραδόσεων. Οι ανθρωπολόγοι και γλωσσολόγοι υποστηρίζουν ότι η Θράκη αποτελούσε την αρχέγονη κοιτίδα των Πρωτοελλήνων με θρησκευτικό και πολιτικό κέντρο τον «Όλυμπο». Κατά την μυθολογία ήταν κόρη του Ωκεανού και της Παρθενώπης, αδελφή της Ευρώπης, με ετεροθαλείς αδελφές την Ασία και Λιβύη. Οι αρχαίοι Έλληνες γεωγράφοι θεωρούσαν την Θράκη ως ξεχωριστή ήπειρο. Ο Ηρόδοτος αναφέρει (ν,3) «Θρηϊκων δε έθνος μεγίστον έστι μετά γε lνδούς πάντων ανθρώπων» και ο Διόνυσος ο Περιηγητής «Θρήϊκες απείρονα γάιαν έχοντες». Ο Ωκεανός προικοδότησε στις κόρες του από ένα ιδιαίτερο κομμάτι γης, μια ήπειρο. Στην Θράκη έδωσε την χερσόνησο του Αίμου που άρχιζε από το Αιγαίο και τον Βόσπορο και χανόταν στον απώτερο βορρά. Κατά τους Ομηρικούς χρόνους η Θράκη εκτείνετο από τα παράλια του Αιγαίου του Ελλησπόντου και του Βοσπόρου και πέραν του Ίστρου ποταμού (Δουνάβεως) έως την κεντρική και ανατολική Ευρώπη και από τις ακτές του Ευξείνου Πόντου έως το Βέρμιο. Ο Πηνειός ποταμός και ο Όλυμπος οριοθετούσαν το νότιο άκρο. Μερικοί επιστήμονες πίστευαν ότι έφθανε έως την Αδριατική. Τα όρια και η έκταση της Θράκης δεν είναι σταθερά και διαχρονικά από την αρχαιότητα, μεταβάλλονται ανάλογα με τις εποχές και τις ιστορικές συγκυρίες και περισσότερον ρευστά είναι τα δυτικά όρια. Με την ίδρυση του βασιλείου της Μακεδονίας από τους Τημενίδες βασιλείς αρχές του Ίου αιώνος με πρωτεύουσα τις Αιγές, στην θέση της σημερινής Βεργίνας, η οποία ήταν κοιτίδα της Θρακικής φυλής των Πιέρων, τα Θρακικά φύλα κατείχαν την Κεντρική Μακεδονία έως τις εκβολές του Πηνειού ποταμού, τα Τέμπη και τον Όλυμπο. Τα Ελληνικά φύλα των Μακεδόνων με αρχηγό τον βασιλέα Περδίκκα Α', κατέλαβαν την Πιερία έως τον Αλιάκμονα και τον Αξιό και υπέταξαν ή εδίωξαν τα Θρακικά φύλα στην περιοχή του Παγγαίου. Τα δυτικά όρια συνεχώς αλλάσσουν. Ο Ηρόδοτος τον 5° π.Χ. αιώνα τα τοποθετεί στον Αλιάκμονα. Στην εποχή του Θουκυδίδη είναι στις εκβολές του Αξιού. Ο Στράβων μαρτυρεί ότι ο Φίλιππος και ο Μέγας Αλέξανδρος είχαν ορίσει διοικητικό όριο της Μακεδονίας με την Θράκη τον ποταμό Νέστο, όπου παραμένει έως σήμερα.


Ιστορική ανασκόπηση της Αρχαίας Θράκης.


Κατά τους προϊστορικούς χρόνους υπήρχε ζωή στην Χερσόνησο του Αίμου και στην Αιγηίδα, όπου δημιουργήθηκε ο Παλαιολιθικός πολιτισμός από τους αυτόχθονες κατοίκους. Στην Αιγαιακή Θράκη χρονολογούνται στη Μέση Παλαιολιθική (200.000 - 35.000 π.Χ.). Κατά την Νεολιθική εποχή (6.500 - 3.000 π-χ.) δεν υπήρχαν γραπτά κείμενα και η αρχαιολογική σκαπάνη. Οι ιστορικοί ερευνητές καταφεύγουν στα αρχαία κείμενα. Η Χερσόνησος του Αίμου και το Αιγαίον εκαλείτο κατά τους ιστορικούς χρόνους Ελλάς, παλαιότερα την ονόμαζαν Πελασγία. Ο Διόνυσος ο Αλικαρνασσεύς διασαφηνίζει την ιστορικο-φυλετική ταυτότητα Ελλήνων και Πελασγών, γράφει «των Πελασγών το γένος Ελληνικόν». Ο ιστορικός Παπαρρηγόπουλος αναφέρει «της νυν Ελλάδος πρότερον δε Πελασγίης καλουμένης». Ο Πλάτων τονίζει - στους Νόμους του - ότι από το Πελασγικό έθνος προήλθαν τα διάφορα Ελληνικά φύλα. Το μέγα έθνος των Πελασγών πριν πάρει το όνομα από τον γενάρχη των Ελλήνων, τον Έλληνα, και ονομασθεί Ελλάδα, κάθε λαός είχε ένα ξεχωριστό όνομα, Ίωνες, Αχαιοί, Αιολείς, Δωριείς με το δικό τους διαλεκτικό γλωσσικό ιδίωμα το οποίον και κράτησαν. Ο Στράβων (67 π.χ. - 24 μ.Χ.) αναφέρει ότι κατά την εποχή του η Θράκη αριθμούσε 2.000.000 άτομα, μπορούσε να παρατάξει 15.000 ιππείς και 200.000 πεζούς. Αναφέρει επίσης ότι αποτελείτο από 22 έθνη. Η έλλειψη της εθνικής ενότητος, η διχογνωμία και η κατάτμηση σε μικρότερες φυλές, η υποταγή των θρακικών φύλων από τον Φίλιππο Β' με την ίδρυση πόλεων στο εσωτερικό, ο εκρωμαϊσμός διαφόρων φύλων έφερε την βαθμιαία σμίκρυνση του κυρίως θρακικού χώρου. Οι Θράκες τοποθετούνται στην Προϊστορία, όπως γράφει η Βασιλική Παπούλια, σε μια άλλη ιστορική εποχή που στερείται αρχαιολογικής έρευνας. Ίσως το μέλλον μας ετοιμάζει μεγάλες εκπλήξεις. Στους ύστερους χρόνους ο όρος Θράκη είχε γεωγραφική και όχι εθνολογική σημασία. Πόσο πρώιμα διαφαίνεται αυτή η μεταβολή, το δείχνει η έκφραση «Θρηϊκών Ελλήνων» στον Εκαταίο, και μας παραδίδεται από τον Στέφανο τον Βυζάντιο. Ο Στράβων στο βιβλίο του Γεωγραφικά- τονίζει ιδιαιτέρως ότι «οι οροσειρές της Νοτιότερης του Αίμου Αιγαιοθρακικής περιοχής ήσαν Ελληνικά βουνά». Ο Θουκυδίδης στην ιστορία - χαρακτηρίζει την θάλασσα του Αιγαίου και το Θρακικό πέλαγοςΕλληνική θάλασσα. Με το όνομα αυτό ήταν γνωστή κατά τους Ρωμαϊκούς χρόνους ολόκληρη η Μεσόγειος.

Κατά τον 12-11ο π.Χ. αιώνα τα θρακικά φύλα βρίσκονταν σε μια ζωηρή κίνηση με εξορμήσεις στην Ανατολία, την καθ' ημάς Ανατολή. Οι Άβαντες κατά τον Αριστοτέλη έφυγαν από την πόλη Εργίσκη της Θράκης και εγκαταστάθηκαν στην Εύβοια. Πήραν μέρος στην εκστρατεία της Τροίας και στην επιστροφή τους ίδρυσαν στην Θεσπρωτία της Ηπείρου το πόλισμα Θρόνιο. Μερικοί εγκαταστάθηκαν στην Χίο. Ο Διόδωρος ο Σικελιώτης αναφέρει ότι Θράκες είχαν εγκατασταθεί στην Στρογγύλη (Νάξο) με βασιλιά τον Αγασσαμενό. Σύμφωνα με την παράδοση τα θρακικά φύλα πρέπει να είχαν εξαπλωθεί μέχρι την νήσο Κω και τις Λυβουρνικές νήσους. Έφθασαν στον Παρνασσό, τον Σαρωνικό, τον Κορινθιακό, την Ελευσίνα. Ο Εύμολπος γυιός του Μουσαίου είναι ο πρώτος που μυήθηκε στα Ελευσίνια Μυστήρια. Ο ίδιος πολέμησε μαζί με τους Ελευσίνιους εναντίον του Ερεχθέως και των Αθηναίων. Οι απόγονοι του, οι Ευμολπίδες, είχαν το αποκλειστικό προνόμιο να τελούν τα Μυστήρια στην Ελευσίνα. Στους Δελφούς, οι ιερείς προήρχοντο επίσης από το γένος των Θρακιδών.

Ο ερευνητής και εισηγητής της ατομικής θεωρίας Δημόκριτος ήταν από τα Άβδηρα της Θράκης. Ο Λεύκιππος φιλόσοφος και ατομικός ερευνητής, οι μουσικοί Θάμυρης και Λίνος, ο μεγάλος σοφιστής Πρωταγόρας, ο ιατρός Ηρόδικος, ο φιλόσοφος Εκαταίος ο Αβδηρίτης, ο Ευμένης, ο αγγειογράφος Βρύγος, ο Σπαρόδουκος που έκοψε τα πρώτα θρακοελληνικά νομίσματα, ο αρχιγραμματεύς του Μ. Αλεξάνδρου, ο Καρδιανός, ο εκδότης και βιβλιοθηκάριος της Αλεξανδρείας, ο Αριστοφάνης ο Βυζάντιος, ο μυθογράφος Αίσωπος και άλλοι έχουν καταγωγή τους την Θράκη.

Η κόρη του βασιλέως της Θράκης Ολόρου η Ηγισιπύλη ήταν σύζυγος του Μιλτιάδη και μητέρα του Κίμωνος. Ο Θουκυδίδης ήταν γυιός απογόνου του βασιλέως Ολόρου. Θράσσα ήταν η μητέρα του Θεμιστοκλή Αβροτίνη. Ο Σεύθης ανεψιός του βασιλέως Οδρυσσών Σιτάλκη νυμφεύεται την αδελφή του βασιλέως της Μακεδονίας Περδίκκα την Στρατονίκη. Θράσσες μητέρες είχαν ο κυνικός φιλόσοφος Αντισθένης και ο στρατηγός Τιμόθεος. Οι Αθηναίοι στρατηγοί lφικράτης και Χαρίδημος νυμφεύθηκαν κόρες του βασιλέως Κοτύου Α' . Στην Αθήνα ζούσαν πολλοί Θράκες που ήσαν μέτοικοι, μισθοφόροι, δούλοι σε σπίτια πλουσίων ή εργάζονταν στα μεταλλεία. Την παρουσία μεγάλου αριθμού Θρακών στα μεταλλεία μαρτυρούν τα ονόματα πόλεων και βουνών της Θράκης που δόθηκαν σε τοποθεσίες στο Λαύριο όπως Μαρώνεια, Παγγαίο.

Οι Θράκες ελάτρευαν τους ίδιους θεούς με τους λοιπούς Έλληνες: τον Δία, την Ήρα, τον Απόλλωνα, την Άρτεμη, τον Διόνυσο, τον Ασκληπιό, τον Ηρακλή, τις Νύμφες και περισσότερον τον Άρη ως φιλοπόλεμο. Από τον Ευρυπίδη η Θράκη αναφέρεται ως «Άρεως οικητήριον». Η λέξη Αρία ετυμολογικά προέρχεται από την πρωτοελληνική ρίζα «αρ» που σημαίνει γη. Αρία φυλή ήταν η γηγενής αυτόχθων Ελληνική φυλή.

Κατά τον Πίνδαρο, τον Αισχύλο και τον Πλάτωνα το όνομα Θράκη σχετίζεται με την θρησκεία. Έχει συμβολική σημασία και σημαίνει τον τόπο της αγνής διδασκαλίας και την προέλευση του κόσμου από ένα θείο πνεύμα. Ο Ορφέας από τις βουνοπλαγιές της Ροδόπης και του Αίμου, στην Θράκη με την ορφική Βίβλο γίνεται ο θεμελιωτής της εννοίας της ενότητος του κόσμου. Αποτελεί την ορφική θεολογία της υπάρξεως δημιουργού του σύμπαντος, μιας καθαρής ορφικής ιδέας. Ο Ορφέας δίδαξε πρώτος την ύπαρξη του ενός και μοναδικού θεού κηρύττων λέγοντας «εις Θεός - εις κόσμος». Είναι ο εμψυχωτής της ιεράς Ελλάδος που με την επτάχορδη λύρα του αφύπνισε το πνεύμα του κόσμου. Ο Ορφέας θεωρείται από όλους τους Έλληνες ως ο ιδρυτής της Ελληνικής θρησκείας των μυστηρίων και των ιερών τελετών. Κατά την μυθολογία ήταν γυιός του βασιλέως της Θράκης Οιάγρου και της Μούσας Καλλιόπης. Ο Ορφέας δέχθηκε την λατρεία του θεού φωτός του Απόλλωνος και την μετέφερε στους Δελφούς με μυστικότητα. Εκεί ήσαν εισηγηταί της λατρείας του Απόλλωνος το γένος των Θρακιδών μέχρι το 355 π.Χ. Ο Πυθαγόρας πριν ξεκινήσει για την Μεγάλη Ελλάδα (Νότια lταλία) επισκέφθηκε τους Δελφούς, μυήθηκε στους «Ιερούς Λόγους» του Ορφέως από την ιέρεια του Απόλλωνος Θεμιστόκλεια ή Θεόκλεια. Ο Σωκράτης μυημένος από την Πυθαγορική Διοτίμα κηρύττει τον «άγνωστο θεό». Από τους Ορφικούς, τους Πυθαγορίους, τον Σωκράτη, τον Πλάτωνα, οι Έλληνες πίστευαν στον ένα Μεγάλο Ανώνυμο, τον «Άγνωστο θεό» μέχρι της αφίξεως του Αποστόλου Παύλου στην Αθήνα.

Κατά τον 7ο και 6ο π.Χ. αιώνα οι πλουτοπαραγωγικές πηγές της Θράκης (μέταλλα, ξυλεία, δημητριακά) προσελκύουν το ενδιαφέρον των Ελλήνων και δημιουργούν μια αλυσίδα αποικιών κατά μήκος των ακτών του Αιγαίου, της Προποντίδος και του Ευξείνου Πόντου και απωθούν τους γηγενείς πληθυσμούς προς την ενδοχώρα. Τα χρυσοφόρα και αργυροφόρα κοιτάσματα του Παγγαίου αποτελούν βασική πηγή τροφοδοσίας του Νομισματοκοπείου των Αθηνών. Τα πρώτα νομίσματα εμφανίζονται τον 6ο αιώνα π.Χ. από το νομισματοκοπείο Μαρώνειας με παράσταση αλόγου στην μια όψη και στην άλλη κλαδί αμπέλου. Δυστυχώς δυσεύρετη συλλογή των αρχαίων αυτών νομισμάτων βγαίνει σε διεθνείς δημοπρασίες δια του διαδικτύου σε δυο ιστοσελίδες. Την ίδια εποχή αρχίζει η ανάπτυξη της ναυσιπλοϊας μεταξύ Ελλησπόντου, Ευξείνου Πόντου και Αιγαίου. Τότε συγκροτήθηκε το πρώτο ενιαίο Θρακικό κράτος των Οδρυσσών με πολιτική και κοινωνική οργάνωση από τον βασιλέα Σιτάλκη (431-427 π.Χ.). Μετά τον θάνατο του βασιλέως Κοτύου (384-359 π.χ.) ανέρχεται η δύναμη του Μακεδονικού βασιλείου με τον Φίλιππο Β'. Ακολουθείται ο δεύτερος αποικισμός στην Θρακική ενδοχώρα (Φίλιπποι, Φιλιππούπολη, Βερόη). Επί Μ. Αλεξάνδρου η Μακεδονική κυριαρχία εδραιώνεται στη Θράκη μέχρι και του θανάτου του διαδόχου του Λυσιμάχου. Καταλαμβάνεται η Θράκη από τους Γαλάτες και το 46 μ.Χ. γίνεται επαρχία της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας ολόκληρη η Θρακική Χερσόνησος. Η στρατηγική θέση της Θράκης πάντοτε προκαλούσε και προκαλεί το ενδιαφέρον όλων των γειτόνων. Ολοκληρώνεται η Εγνατία οδός που διασχίζει τα Βαλκάνια από το Δυρράχιο έως τον Ελλήσποντο. Οι αυτοκράτορες Τραϊανός και Αδριανός τον 2ο αιώνα μ.Χ. ιδρύουν τις πόλεις Τραϊανούπολη, Αδριανούπολη, Πλωτινούπολη. Στις ανασκαφές της Πλωτινούπολης μεταξύ των ευρημάτων, στο αρχαιολογικό Μουσείο Κομοτηνής είναι και η χρυσή σφυρήλατη κεφαλή του αυτοκράτορος Σεπτίμου Σεβήρου. Η ελληνικότητα της Θράκης κατά την προβυζαντινή περίοδο των Ρωμαϊκών χρόνων είναι τόσο αναμφισβήτητη ώστε να αναγνωρισθεί επίσημα και από τον Ρωμαίο αυτοκράτορα lουλιανό (332-363 μ.χ.) που ομολογεί «οι περί την Θράκην ... οικούντες Ελλάδος εσμέν έγγονοι»

Το 330 μ.χ. ο Μέγας Κωνσταντίνος μεταφέρει την πρωτεύουσα της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας στην αποικία των Μεγαρέων, το Βυζάντιο, και την μετονομάζει Κωνσταντινούπολη. Η Θράκη παύει να βρίσκεται στην περιφέρεια του αρχαίου κόσμου. Είναι το επίκεντρο ενός νέου πολιτισμού. Οι ατέλειωτες επιδρομές από Γότθους, Βησιγότθους, Ούvvους, Αβάρους, Βουλγάρους, Πετσενέγγους, Σταυροφόρους και τελευταία τους Τούρκους. Τον 14ο αιώνα η αχανής βυζαντινή αυτοκρατορία περιορίζεται στην Θράκη. Το 1371 με την μάχη του Τσιρμέν ολοκληρώνεται και η κατάκτηση της Θράκης από τους Τούρκους. Μένει μόνη η Κωνσταντινούπολη να ψυχορραγεί. Οι εμφύλιοι πόλεμοι, οι έριδες μεταξύ των διεκδικητών του βυζαντινού θρόνου οδήγησαν τους Οθωμανούς Τούρκους μετά από 1.123 χρόνια στην Άλωση της Κωνσταντινούπολης.

Η τριχοτόμηση της ενιαίας Γεωγραφικής Θράκης.


Τον 19ο αιώνα η Θράκη κατέχει την ενιαία γεωγραφική της θέση. Με τον Ρωσσοτουρκικό πόλεμο του 1877 οι Ρώσσοι έφθασαν έξω από την Κωνσταντινούπολη. Στον Άγιο Στέφανο υπογράφεται η ομώνυμος συνθήκη στις 3 Μαϊου 1878, την οποίαν υπαγορεύει ο πρίγκηψ Ιγνάτιεφ. Η συνθήκη αυτή του Αγίου Στεφάνου εξυπηρετεί τα Βουλγαρικά επεκτατικά όνειρα και τα Πανσλαυϊστικά σχέδια. Θυσιάζει τους Ελληνικούς πληθυσμούς της Μακεδονίας και Θράκης μέχρι την Χαλκιδική στους Βουλγάρους δημιουργώντας την Μεγάλη Βουλγαρία. Αντιδρά η Αγγλία γιατί εθίγετο η Τουρκία και οι βλέψεις της Αυστρίας για ηγεμονία στα Βαλκάνια. Για να μην αυξηθεί η υπέρμετρος επιρροή της Ρωσσίας στα Βαλκάνια, η συνθήκη του Αγίου Στεφάνου αναθεωρείται με αυτήν του Βερολίνου (13 Ιουλίου 1878). Με απόφαση των Μεγάλων Δυνάμεων Αγγλίας, Πρωσίας, Αυστρίας, δημιουργείται η ανεξάρτητη Βουλγαρική ηγεμονία πέρα από τον Αίμο. Η Ανατολική Ρωμυλία (Βόρειος Θράκη) μεταξύ Αίμου - Μαύρης Θαλάσσης και Ροδόπης υπό την κατοχή των Ρωσσικών στρατευμάτων αποκτά αυτονομία με Χριστιανό Γενικό Διοικητή διορισμένο από τον Σουλτάνο και με Βουλγάρους υπαλλήλους στις Δημόσιες Υπηρεσίες.

Οι Βούλγαροι υποστηριζόμενοι από τους Ρώσσους εκτοπίζουν τους Έλληνες και πραξικοπηματικά προσαρτούν στις 6 Σεπτεμβρίου 1885 την Ανατολική Ρωμυλία στην Βουλγαρία. Η Ελληνική Κυβέρνηση του Δεληγιάννη αδυνατεί να αντιδράσει, είναι στραμμένη προς την Κρητική Επανάσταση και οι Μεγάλες Δυνάμεις αδρανούν. Οι Βούλγαροι συμπεριφέρονται στον Ελληνικό πληθυσμό με ωμότητα, καταστροφές, δημεύσεις, φυλακίσεις, διωγμούς. Η Φιλιππούπολη που ήταν η ακρόπολη και πνευματικό κέντρο του Ελληνισμού της Βορείου Θράκης δεινοπαθεί. Έτσι κατακτάται η Ανατολική Ρωμυλία από τους Βουλγάρους. Σήμερα 42.259 τετρ. χλμ., ήτοι τα 5/9 της ενιαίας Θράκης, είναι στη Βουλγαρία.

Η Δυτική Θράκη μετά την συνθήκη του Νεϊγύ (27 Νοεμβρίου 1919), απελευθερώνεται τελικά την 14η Μαϊου 1920 από την Στρατιά Θράκης, ύστερα από 557 χρόνια ή 5 1/2 αιώνες μαύρης σκλαβιάς και επιστρέφει στην Μάνα Ελλάδα.

Τα Ελληνικά στρατεύματα προχωρούν προς την Ανατολική Θράκη. Απελευθερώνεται η περιοχή έως την Τσατάλζα. Στρατηγική είναι η γεωγραφική της θέση. Στις 29 Ιουλίου 1920 υπογράφεται η Συνθήκη των Σεβρών, με την οποία η Δυτική και Ανατολική Θράκη προσαρτώνται στην Ελλάδα. Αναγνωρίζονται και τα κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδος για την περιοχή της Σμύρνης. Με την συνθήκη αυτή η Ελλάδα επεκτείνεται μεταξύ «των δύο ηπείρων και των πέντε θαλασσών». Συνέπεια της ήττας της Τουρκίας και Γερμανίας κατά τον Α' Παγκόσμιο πόλεμο ήταν ο διαμελισμός της Τουρκίας. Επέτρεψαν οι χρονικές συγκυρίες στην Γαλλία και Αγγλία να λύσουν το περιβόητον «Ανατολικό Ζήτημα» εκμεταλλευόμενες την πρόσκαιρη έλλειψη ενδιαφέροντος της Ρωσσίας λόγω των εσωτερικών προβλημάτων της με την Οκτωβριανή Επανάσταση.

Τα Στενά των Δαρδανελλίων κατέχονται από τις συμμαχικές δυνάμεις. Είναι η είσοδος από την Ευρώπη στην Ασία και από την Μαύρη θάλασσα στην Μεσόγειο. Τα Στενά είναι το κλειδί επιρροής παγκοσμίων συμφερόντων, ήταν στο παρελθόν, στο παρόν, θα είναι και στο μέλλον. Η Μικρασιατική καταστροφή του 1922 δεν ειχε ως αποτέλεσμα την απώλεια μόνον της Σμύρνης και των παραλίων της Ιωνίας, αλλά και την απώλεια της Ανατολικής μας Θράκης. Τα λάθη της τότε Ελληνικής ηγεσίας με τις εσωτερικές διαμάχες και την ιδιοτελή τακτική των Ευρωπαϊκών δυνάμεων οδήγησαν την Θράκη σε νέα συρρίκνωση. Αποφασίζεται από τις Μεγάλες Δυνάμεις η υπογραφή πρωτοκόλλου ανακωχής μεταξύ Ελλάδος και Τουρκίας. Διαφαίνεται ότι η Ιταλία και Γαλλία είχαν συνάψει συμφωνίες με την Τουρκία και ήταν υπέρ των Τουρκικών αξιώσεων. Στις 22 Σεπτεμβρίου 1922 υπογράφεται το «Πρωτόκολλον Ανακωχής» στα Μουδανιά της Ανατολικής Θράκης, εν πλω επί του Αγγλικού θωρηκτού «Σιδηρούς Δουξ» από τους αντιπροσώπους Αγγλίας, Γαλλίας, Ιταλίας, Τουρκίας και τους αντιπροσώπους της διχασμένης τότε Ελληνικής Κυβερνήσεως Στρατηγούς Μαζαράκη και Σαρηγιάννη. Η Ελληνική αντιπροσωπία αρνείται την συζήτηση περί εκκενώσεως της Ανατ. Θράκης, είναι σταλμένοι μόνον για συζήτηση περί ανακωχής. Μετά από διαπραγματευτικές πιέσεις απεφάσισαν και κατόπιν εντολής του Βενιζέλου να δεχθούν την συνθήκη. Η ανακωχή των Μουδανιών γράφει τον τραγικό επίλογο της Ανατολικής Θράκης, απώλεια καταστροφική. Την δώσαμε χωρίς πόλεμο, με μια υπογραφή γιατί το ήθελαν οι σύμμαχοι. Η παράδοση της Ανατ. Θράκης αποτελεί μια από τις πιο μαύρες σελίδες της νεώτερης Ελληνικής ιστορίας. Ο Ελληνικός Στρατός αποχωρεί και εντός 30 ημερών εκκενώνεται από τον Ελληνικό πληθυσμό και οι σύμμαχοι την παραδίδουν ξανά στους Τούρκους. Δίδεται το δικαίωμα της τουρκικής εγκατάστασης σε Ευρωπαϊκό έδαφος. Η Ανατολική Θράκη, τα 3/9 της ενιαίας, με έκταση 23.972 τετ. χλμ. αποτελεί το Ευρωπαϊκό τμήμα της Τουρκίας.

Η Ομηρική Μεγάλη Θρακική Γη συνεχώς ανά τους αιώνες συρρικνούται για να βρεθεί η ενιαία γεωγραφική Θράκη τριχοτομημένη τον 20ό αιώνα. Από το 1920 με την συνθήκη Νεϊγύ μόνον το 1/9 αυτής ανήκει στην Ελλάδα ήτοι 8.589 τετ. χλμ. και με πληθυσμό 338.000 κατά την απογραφή του 1991, αυτή είναι η Δυτική Θράκη (η Ελληνική).

Κατά την Συνθήκη της Λωζάνης και με την Σύμβαση «περί ανταλλαγής των Ελληνικών και Τουρκικών πληθυσμών», που υπεγράφη στις 30 Ιανουαρίου 1923, με εξαίρεση των Ελλήνων της Κων/λεως, Ίμβρου και Τενέδου και αντιστοίχως των Μουσουλμάνων της Θράκης, ονομάζεται η μειονότητα στην Θράκη με τον όρο «Μουσουλμανική». Είναι έννοια καταγεγραμμένη από διεθνείς συμβάσεις, διμερείς συμφωνίες στην σύμβαση. Η μειονότητα αποτελείται από τους Τουρκογενείς, Πομάκους, Αθιγγάνους. Η Ελλάδα έχει συμβατική υποχρέωση κατά το άρθ. 41 της Συνθήκης της Λωζάνης να προστατεύει και τους Πομάκους και Αθιγγάνους. Η συνθήκη της Λωζάνης από τους Έλληνες τηρείται κατά γράμμα, σε αντίθεση με την Τουρκία, η οποία την συμβουλεύεται σ' ό,τι την συμφέρει, όπως την συμφέρει και όταν την συμφέρει. Η Τουρκία για να εξυπηρετήσει τα μακροχρόνια στρατηγικά της συμφέροντα, με την στρατοκρατούμενη Κεμαλική κυβέρνησή της, επιχειρεί να εμφανίζει διεθνώς την Μουσουλμανική Μειονότητα ως εθνική. Δηλαδή τουρκοποιεί όλους τους μειονοτικούς της Θράκης. Ο Άγγλος πολιτικός Λοϋδ Τζωρτζ αναφερόμενος στην συνθήκη της Λωζάνης είπε: «Γράφθηκε η αισχρότερη σελιδα της Ευρωπαϊκής ιστορίας (...) και τα άγια παρεδόθησαν τοις κυσί (στους σκύλους) και οι μαργαρίτες στους χοίρους». Χαρακτήρισε την απόφαση της εκδιώξεως του Ελληνικού στοιχείου από την Ανατολική Θράκη, Μ. Ασία και Πόντο ως «κάκιστη και αισχρή λύση για την οποία ο κόσμος θα υποστεί βαριά ποινή κατά τα προσεχή εκατό χρόνια».

Η Μουσουλμανική μειονότητα αποτελείται: το 35% είναι Πομάκοι, το 17% Αθίγγανοι και το 48% της μειονότητος Τουρκογενείς και Τουρκοφανείς. Οι Πομάκοι και οι Αθίγγανοι διαφοροποιούνται κατά την συνθήκη από τους Τουρκογενείς, έχουν διαφορετική καταγωγή, γλώσσα και πολιτισμό, αποτελούν το 52% του μειονοτικού πληθυσμού. Οι Πομάκοι είναι αυτόχθονες, ένας από τους 22 Θρακικούς λαούς, οι Αγριάνες, άριστοι τοξότες που ακολουθούν τον Μ. Αλέξανδρο στην εκστρατεία του. Στον Αρριανό 52 φορές αναφέρεται η δράση τους. Εκσλαβίζονται καταπιεζόμενοι από τους Βουλγάρους και με την κατάληψη της Θράκης από τους Τούρκους εξισλαμίζονται εντός 4 χρόνων από το 1656-1660. Η γλώσσα τους είναι μεικτή με ελληνικές, σλαβικές και βουλγαρικές λέξεις αλλά διατηρούν πλείστα αρχαιοελληνικά ρήματα. Η ηγετική εκάστοτε απραξία της Ελλάδος οδήγησε τους αξιόλογους και έντιμους Αγριάνες στην αγκαλιά της Τουρκίας δια του Γενικού Τουρκικού Προξενείου Κομοτηνής. Οι Θράκες είμαστε ικανοποιημένοι από την θεία Δικαιοσύνη, την απόφαση της Ολομελείας του Αρείου Πάγου, υπ' αριθ. 4/2005, δια την μη έγκριση της επωνυμίας -Τουρκική Ένωση Ξάνθης- που έδιδε τουρκική εθνότητα στους μειονοτικούς. Ο Πρόεδρος της επιτροπής Ανθρωπίνων δικαιωμάτων Βάντερ Στούρκ διευκρινίζει «δεν έχουν το δικαίωμα θρησκευτικές μειονότητες να αυτοπροσδιορίζονται ως εθνικές».

Θρακικές φυλές







Πίερες

Ούτοι κατοικούσαν την άνωθεν του Ολύμπου χώραν, η οποία εξ αυτών ωνομάσθη Πιερία, έχοντες φημισμένας πόλεις, πολιτισμόν ανώτερον πολλών Θρακικών φυλών και εξαιρετικήν επίδοσιν εις την μουσικήν και την ποίησιν. Την Πιερίαν την εγνώριζε καλά και ο Όμηρος.

Κατά την εβδόμην π.Χ. εκατονταετηρίδα οι Τημενίδαι, αρχαιοτάτη επίσημος από το Άργος οικογένεια, εγκατασταθέντες εις την Πιερίαν και υπερισχύσαντες εις αυτήν ως άρχοντες της χώρας εξεδίωξαν μέγα μέρος των Πιέρων Θρακών.

Ούτοι δε διαβάντες τον Στρυμόνα ποταμόν εγκατεστάθησαν υπό τας υπωρείας του Παγγαίου όρους και έκτισαν εκεί την Πέργαμον, την Φάγρητα και άλλα χωρία οχυρά, διο και η κάτωθεν του Παγγαίου παραλία ωνομάσθη εξ αυτών και Πιερικός κόλπος.

Κατέλαβον δε οι ίδιοι Πίερες τότε και μέρος της μεταξύ του Αξιού και του Στρυμόνος κειμένης χώρας, την καλουμένην Μυγδονίαν, εκδιώξαντες εκείθεν τους Ηδωνούς Θράκας και ενέμοντο αυτήν67.




Βρύγες

Και Βρίγες. Εις παναρχαίαν εποχήν ούτοι έμεναν παρά το όρος Βέρμιον, το οποίον ο Στράβων θεωρεί ως αρχήν των Θρακικών ορέων, τα οποία κατόπιν ωνομάσθησαν Μακεδονικά. Ούτοι, καθώς οι Μακεδόνες λέγουν, ωνομάζοντο Βρίγες, μεταβάντες όμως εις την Ασίαν μετέβαλον με την χώραν και το όνομά των και ωνομάσθησαν πλέον Φρύγες. Ελέγοντο δε πριν μεταναστεύσουν και Βρύγοι.

Μία όμως μοίρα των Βρύγων παρέμεινεν εις την Ελληνικήν χερσόνησον ανατολικώς των Κεραυνίων ορέων πλησίον των Λυγκηστών και των Πελαγόνων, όθεν έρεεν ο Ερίγων, υπήρχε δε και κατά τους ιστορικούς χρόνους. Ούτοι κατά τον Ηρόδοτον επιτεθέντες την νύκτα κατά των Περσών επλήγωσαν εντός της σκηνής του τον Μαρδόνιον.

Έμειναν δε, ως είπομεν, εις την χώραν πλησίον της Λυχνίτιδος λίμνης. «Εισί Βρύγοι βάρβαροι» 69.




Δόβηρες

Μικρά μεν, πλην πολεμική Θρακική φυλή, κατοικούσα γειτονικώς και νοτίως των Παιόνων. Την φυλήν ταύτην ο Μεγάβαζος δεν ειμπόρεσε να καθυποτάξη, ως και τους Αγριάνας Οδόμαντας και τους κατοικούντας περί την Πρασιάδα λίμνην. Οι Δόβηρες έφθανον και μέχρι του Παγγαίου.



Μύγδονες

Γείτονες των Δοβήρων, κατοικούντες την προς βορράν της λίμνης Βόλβης χώραν, ήτις εξ αυτών ωνομάσθη Μυγδονία. Υποδιαίρεσις των Μυγδόνων ήσαν οι Σίθωνες, κατοικούντες την εν τη Χαλκιδική εξ αυτών ονομασθείσαν Σιθωνίαν.





Βισάλται

Κατά τινάς αρχαίους ιστορικούς, προ πάντων τον Ηρόδοτον, οι Βισάλται ήσαν μάλλον Πελασγοί και όχι Θράκες. Ο Στράβων όμως, του οποίου την γνώμην θεωρούμεν εγκυροτέραν, διότι φαίνεται μελετήσας επισταμένως την χώραν, τους θεωρεί Θράκας.

Ο Ηead Βarclay εις την Ελληνικήν νομισματολογίαν του παραδέχεται τους Βισάλτας ως Πελασγικήν φυλήν.

Οι Βισάλται, κατοικούντες προς βορράν του Στρυμόνος επί της μεταλλοφόρου οροσειράς, η οποία καταλήγει εις τα πεδινά της Μυγδονίας, ως και υπεράνω της Αμφιπόλεως μέχρι της πόλεως Ηρακλείας της Σιντικής, είχον πεδιάδα γόνιμον και εύκαρπον, την οποίαν διαρρέει ο Στρυμών.

Ένα μέρος των Βισαλτών ήσαν αυτόχθονες, προσετέθησαν δε εις αυτούς και οι εκ της Μακεδονίας μεταναστεύσαντες.

Βασιλείς των Βισαλτών είνε γνωστοί οι εξής.

Μώσσης, περί τα 500-480 π.Χ.

Δημήτριος, περί τα 450 π.Χ.

Βασταρεύς, τω 350 π.Χ. Τετράδραχμον Αιγινητικού συστήματος.

Όναρις. «Βισάλται εις Καρδίαν εστρατεύοντο και ενίκησαν ηγεμών δε των Βισαλτών ην Όναρις»85.





Οδομάντες

Ούτοι ήσαν γείτονες των Βισαλτών κατοικούντες την από Στρυμόνος μέχρι των υπωρειών του Παγγαίου χώραν, μάλλον την παραλίαν, και την περί την Δάτον πλουσιωτάτην χώραν.

«Η Οδομαντική εξετείνετο προς βορράν της Ηδωνίδος και της Κερκινίτιδος λίμνης παρά την αριστεράν όχθην του Στρυμόνος και περιελάμβανεν όλην την περιοχήν, την εκτεινομένην προς μεσημβρίαν μεν των Σερρών μέχρι της Κερκινίτιδος, προς βορράν δε μέχρι του Μελενίκου και προς ανατολάς μέχρι της Δράμας, Νευροκοπίου και του Νέστου ποταμού».

Μυθικός βασιλεύς των Οδομάντων φέρεται ο Σίθων. «Λέγεται και Σίθωνα, τον Οδομάντων βασιλέα, γεννήσαι θυγατέρα Παλλήνην, καλήν τε και επίχαριν».

Ήσαν δε οι Οδόμαντες πολεμικώτατοι και δεν υπετάχθησαν εις τους Πέρσας. Μεταλλευταί, κατ' αρχάς, πιεσθέντες αργότερον υπό των γειτόνων των Μαίδων και Ηδωνών, έζων πλέον ως εργάται εις τα πλουσιώτατα εκεί μεταλλεία και ως μισθοφόροι των Οδρυσών, των Αθηναίων και των Μακεδόνων.

Των Οδομάντων γνωστός βασιλεύς είναι ο Πολλής, τον οποίον ο Θουκυδίδης μνημονεύει, ως σύμμαχον των Αθηναίων. Ο Κλέων είχε ζητήσει βοήθειαν παρ' αυτού.

Πιθανόν και οι εκ νομισμάτων γνωστοί βασιλείς Δερρόνικος (480 π. Χ.) και Δόκιμος να ήσαν και αυτοί ηγεμόνες των Οδομάντων.






Μαίδοι

Προς βορράν των Οδομάντων ή κατ' άλλους εις τα βορειότατα του Στρυμόνος. Την χώραν των, φθάνουσαν μέχρι του Παγγαίου και της Ροδόπης, διέρρεεν ο Στρυμών. Οι Μαίδοι ήσαν γείτονες των Ηδωνών ή μάλλον των Δανθαλιτών προς βορράν αυτών ευρισκόμενοι.

Μια μοίρα των Μαίδων μετηνάστευσεν εις το εσωτερικόν της Μακεδονίας, μερικοί δε πάλιν διεπερατώθησαν εις την Βιθυνίαν. Αμφότεροι δε ωνομάσθησαν Μαιδοβιθυνοί.

Οι Μαίδοι ήσαν λαός πολεμικός, δια τούτο ο ποιητής Διονύσιος τους αποκαλεί «Μαίδων άγρια φύλα».

Υποταχθέντες οι Μαίδοι εις τον Αλέξανδρον ηθέλησαν να επαναστατήσουν και να εισβάλουν εις την Μακεδονίαν, πλην εκστρατεύσας ο Αλέξανδρος κατ' αυτών επολιόρκησε τους επαναστάτας και κυριεύσας την πόλιν των αυτούς μεν απεδίωξε, συμμίκτως δε κατοικίσας την πόλιν ωνόμασεν αυτήν Αλεξανδρούπολιν.

Επίσης είνε γνωσταί αι επιδρομαί, τας οποίας επανειλημμένως έκαμον οι Μαίδοι εις την Μακεδονίαν επί Φιλίππου, πατρός του Περσέως, όστις συνήθως ήτο απησχολημένος εις πόλεμον ξένον και άφινε το βασίλειον ανυπεράσπιστον.

Οι Μαίδοι είχον τότε πρωτεύουσαν την Ιαμφορίναν (Jamphorina).





Ηδωνοί

Ελέγοντο ούτοι Ήδωνες και Ώδονες.

Κατείχον την άνωθεν των εκβολών του Στρυμόνος και προς ανατολάς της Κερκινίτιδος (του Αχινού) λίμνης χώραν, κύριον δε κέντρον αυτών ήτο η πόλις Μύρκινος. Οι Ηδωνοί ήσαν οι πλέον πολιτισμένοι Θράκες των επαρχιών εκείνων, δια τούτο δε οι ποιηταί, προ πάντων ο Ευριπίδης, ονομάζουν γενικώς Ηδωνούς όλους τους Θράκας των χωρών εκείνων, διότι ήσαν ανώτεροι υπό πάσαν έποψιν και επικρατέστεροι. Από τον ποιητήν των Βασσαοικών αποκαλούνται ελκεσίπεπλοι, όπως ο Όμηρος αποκαλεί «ελκεσιπέπλους» τας γυναίκας των Τρώων, ως συρούσας επάνω την μακράν εσθήτα, την οποίαν εφόρουν συνήθως αι γυναίκες όλων των Θρακικών εθνών.

Οι Ηδωνοί είνε ένα από τα αρχαιότατα γνωστά Θρακικά έθνη είχον εις παναρχαίαν εποχήν μεγάλον πολιτισμόν, ήσαν δε συγχρόνως και πολεμικός λαός. Κατά των Ηδωνών είχον ποτέ εκστρατεύσει οι Θάσιοι, έφθασαν μάλιστα και μέχρι της πόλεως Δραβησκού, πλην κατεστράφησαν εκεί υπό των Θρακών, οίτινες συνηνώθησαν όλοι εναντίον των. Οι Θάσιοι, καταλαβόντες από την ογδόην ακόμη π.Χ. εκατονταετηρίδα πολλάς Θρακικάς πόλεις της απέναντι παραλίας, ηθέλησαν επανειλημμένως να καταλάβουν την πλουσιωτάτην εις μεταλλεία χώραν των Ηδωνών. Εκ των οικούντων εις τας περί το Παγγαίον χώρας φυλών οι Ηδωνοί, Ορρέσκιοι και Λαιαίοι έκοψαν κατά τον έκτον π.Χ. αιώνα επιχώρια νομίσματα αργυρά. Τα χρυσά νομίσματα αυτών είνε πάρα πολύ ολίγα.

Τα φύλα ταύτα εν γένει ήριζον αναμεταξύ των, αλλά πάντοτε ήσαν ηνωμένα εναντίον του κοινού εχθρού.

Γέτας, περί τα 500 π.Χ. Είναι γνωστός βασιλεύς των Ηδωνών.





Σάτραι

Πολεμικωτάτη Θρακική φυλή, κατοικούσα πέραν του Παγγαίου επί υψηλοτάτων ορέων. Ο Ηρόδοτος, ως είπομεν, θαυμάζει τον ηρωϊσμόν των, με τον οποίον διετήρησαν την ανεξαρτησίαν των, ως και οι Αγριάνες και οι Οδόμαντες.

Οι Σάτραι ελάτρευον τον ορεινόν Βάκχον, όστις πρέπει να διαστέλλεται από τον πεδινόν. Εις υψηλοτάτην κορυφήν υπήρχε το μαντείον του Διονύσου, το οποίον ήτο το γενικόν προσκύνημα των Θρακών.

Ίσως εις το μαντείον τούτο αναφέρονται και οι στίχοι του Ευριπίδου ή εις άλλο επί του Παγγαίου ιερόν του Διονύσου.

Βάκχος προφήτης ώστε πέτραν Παγγαίου ώκησε σεμνός τοίσιν ειδόσιν θεός.

Οι Σάτραι ελέγοντο και Σατροκένται.

Απαντά δε τούτο το κένται και εις άλλα Θρακικά ονόματα, ως Επταί-κενθος, Δινί-κενθος. Επίσης Βερέ-κυνθες ή Βερε-κύνται ή Βερέ-κυντες, αρχαιοτάτη Φρυγική φυλή, από τους οποίους αργότερον και οι Φρύγες ωνομάσθησαν γενικώτεοον από τους Έλληνας Βερεκύνθαι ή Βερέκυνθοι.

Επίσης Βiti-centhus, Ζipa-centus, Αulu - centus.

Εσήμαινε δε το κένθος (Centus, Centus) = ο πρώτος.

Εκτός τούτων ευρίσκεται και το Ζηλι-κίνθιος Απαμεύς, από το οποίον διδασκόμεθα, ότι και εις πολύ μεταγενεστέραν εποχήν διετηρήθησαν τα καθαρώς Θρακικά ονόματα.





Ορρέσκιοι

Ο λαός ούτος φαίνεται, ότι είνε ο ίδιος με τους Σάτρας, έγινε δε γνωστός μόνον από νομίσματα, στενώς συνδεόμενος με τους Βεσσούς, δηλαδή τους ιερείς του μαντείου του Θρακικού Βάκχου.






Σαπαίοι

Ελέγοντο και Σάπαι και Σίπιοι. Εκαλούντο δε, κατά τον Στράβωνα, κατά την παναρχαίαν εποχήν Σίντιες, έπειτα ωνομάσθησαν Σιντοί, κατόπιν Σάϊοι και τελευταίον Σαπαίοι.

Οι Σιντοί ή Σίντιες μνημονεύονται ως οι αρχαιότατοι κάτοικοι της Σαμοθράκης, ο δε Όμηρος τους αναφέρει ως κατοίκους της Λήμνου. Πρώτος εκ των αρχαίων ο ιστορικός Ελλάνικος εθεώρησε τους Σίντιας της Λήμνου ως Θράκας, τον ηκολούθησε δε ο Στράβων και μετ' αυτόν άλλοι. Τουναντίον ο Φιλόχορος και ο Ερατοσθένης εθεώρησαν τους Σίντιας ως Πελασγούς. Υπό των περισσοτέρων όμως ιστορικών έθεωρήθησαν Θράκες.

Κατά την παναρχαίαν εποχήν οι Σαπαίοι κατοικούσαν την περί τα Άβδηρα χώραν υπερκείμενοι της Ισμαρίδος, οπόθεν εξώσθησαν δυτικώτερον μέχρι του Παγγαίου και του Στρυμόνος και βορειότερον εις τα στενά της Ροδόπης, τα οποία είνε φύσει οχυρώτατα, διότι απ' εδώ διήρχετο μία μόνον οδός, η διάσημος κατόπιν Εγνατία οδός. «Το όρος των Σαπαίων και τα στενά των Κορπίλων και Σαπαίων, τα Ρασκοπόλίδος (βασιλέως των Σαπαίων) όντα αρχής, κατέλαβον, ή μόνη διελθείν έστιν εις την Ευρώπην εκ της Ασίας την γνώριμον οδόν»99.

Ήσαν δε οι Σαπαίοι εκ των μεγαλειτέρων Θρακικών φυλών επιδοθέντες ενωρίτατα προ της ογδόης π.Χ. εκατονταετηρίδος, ως και οι, Σάτραι, Οδόμαντες, Ηδωνοί και Βισάλται, εις την μεταλλουργίαν, την οποίαν είχον διδαχθή από τους Θασίους, τους οποίους κατόπιν συνεχών και αιματηρών πολέμων απεδίωξαν από τας χώρας των.

Οι Σαπαίοι ύπηρξαν η αφορμή της καταλύσεως του κράτους των Μακεδόνων επί Περσέως εξ αιτίας της διαγωγής αυτού. Ο Περσεύς, μολονότι είχεν ειρήνην με τους Ρωμαίους συμφώνως με τας συνθήκας, τας οποίας είχε κάμει ο πατήρ του, παρέβη τους όρκους και ωδήγησε το στράτευμα αυτού εναντίον του βασιλέως των Σαπαίων Αβρουπόλιδος, ανεστάτωσε δε τους Σαπαίους, συμμάχους των Ρωμαίων. Κατά την διάρκειαν του μεταξύ των Ρωμαίων και του Περσέως πολέμου, κηρυχθέντος δια την άδικον επίθεσιν του Περσέως κατά των Σαπαίων, εστάλησαν δέκα άνδρες από την βουλήν των Ρωμαίων, δια να αποκαταστήσουν τας εν Μακεδονία πολιτικάς υποθέσεις συμφώνως προς τα Ρωμαϊκά συμφρέροντα.

Εις μεταγενεστέραν δε εποχήν μνημονεύεται ως δυνάστης των Σαπαίων ο Ρασκούπολις και ως σύμμαχος του Βρούτου και του Κασσίου.

Ο δε Ράσκος μνημονεύεται ως αδελφός του Θρακός τούτου δυνάστου.

Ο Ρασκύπορις, ως ονομάζει τον Ρασκούπολιν (ή Ρασκούποριν) ο ιστορικός Δίων ο Κάσσιος, εβοήθησε τον Βρούτον πάρα πολύ, όπως ειμπορέση να καθυποτάξη τους ατιθάσους Βησσούς εισβαλών εις την χώραν των.

Ο δε Μόμσεν λέγει, ότι εκ των δευτερευόντων ηγεμόνων, οίτινες είχον συνταχθή προς τους Ρωμαίους, εις, ο άρχων των Σαγαίων, καλούμενος Αβρούπολις, είχε νικηθή υπό του Περσέως κατά τινά εκστρατείαν αυτού εναντίον της Αμφιπόλεως και εξεβλήθη εκ της αρχής.





Παναίοι, Δρώοι και Δερσαίοι

Οι Δερσαίοι ελέγοντο και Δερραίοι κατά Στέφανον τον Βυζάντιον. Ήσαν δε όλοι ούτοι μικραί, αλλά πολεμικαί φυλαί, κατοικούσαι προς δυσμάς του Στρυμόνος, εις τα βόρεια ορεινά, βορειότερον δηλαδή των Σαπαίων, Οδομάντων και Βισαλτών. Νοτιώτεροι όλων ήσαν οι Δερσαίοι, συνορεύοντες με τους Σαπαίους και Ήδωνας.






Δανθαλήται

Ή Δενθαλήται, Δενθελήται και Δενθηλάται. «Έθνος Θρακικόν» κατά Στέφανον τον Βυζάντιον. «Δανθαλήται, έθνος Θρακικόν».

Το μεγαλύτερον μέρος της φυλής αυτής κατοικούσε την παρά τον Στρυμόνα βορειοτάτην Μακεδονίαν, βορειότερον των Σιντών, ως και τα δυτικά του Αίμου, μία δε μοίρα αυτών την υπό τον Αίμον ανατολικήν Θράκην.

Οι Δανθαλήται ήσαν πολεμικωτάτη φυλή. Ο Φίλιππος διελθών δια μέσου της Θράκης εξεστράτευσε κατά των Οδρυσών, των Βησσών και των Δανθαλητών, οι οποίοι ήσαν τα μαχιμώτερα Θρακικά φύλα της εποχής εκείνης.

Οι Δανθαλήται ως επί το πλείστον ήσαν αργότερον φίλοι και σύμμαχοι των Ρωμαίων.

Ο Κράσσος, υποστηρίζων τον τυφλόν βασιλέα των Δανθαλητών Σιτάν και φοβούμενος δια την τύχην της Μακεδονίας, αντεπεξήλθε κατά των Βασταρνών και Σκυθών και καταπλήξας αυτούς εξεδίωξεν αμαχητί από την Μακεδονίαν. Ακολούθως εισέβαλεν εις την Μυσίαν, την οποίαν ελεηλάτησεν105.

Η χώρα των Δανθαλητών, κατέχουσα, ως είπομεν, τα δυτικώτερα του Αίμου και προς νότον της άνω και κάτω Μοισίας ευρισκομένη, απετέλεσε μίαν από τας εν Θράκη Ρωμαϊκάς στρατηγίας, την Δανθηλητικήν106.

Ουχ ήττον οι Δανθαλήται, αν και ήσαν συνήθως σύμμαχοι των Ρωμαίων, βοηθούμενοι υπό των Σκορδίσκων επανεστάτησαν κατά των Ρωμαίων επί Αυγούστου Καίσαρος και εκυρίευσαν και ελεηλάτησαν την Μακεδονίαν107.





Διγήροι

Πιθανόν μεταξύ Δενθηλατών και Βησσών.

Ο Πλίνιος λέγει περί των Θρακικών εθνών των μερών τούτων, ότι οι Δενθελήται και οι Μαίδοι ευρίσκοντο επί της δεξιάς όχθης του Στρυμόνος μέχρι των Βισαλτών, Οι Δίγηροι επί της αριστεράς όχθης μαζί με πολλάς φυλάς, αι οποίαι ανήκουν εις τους Βησσούς, εκτείνονται μέχρι του Νέστου109.





Βίστονες

Κατοικούσαν την παρά τα Άβδηρα Θρακικήν παραλίαν και παρά την λίμνην, η οποία εξ αυτών ωνομάσθη Βιστονίς. Κατείχον δε την χώραν ταύτην εις παναρχαίαν εποχήν και διεκρίθησαν μεταξύ των άλλων Θρακών εις μεταγενεστέραν εποχήν δια τον πολιτισμόν των.

Ωνομάσθησαν δε Βίστονες από τον Βίστονα, τον υιόν του Κίκονος. «Βίστονες, έθνος Θρακών, από Βίστονος του Κίκονος».

Ο Απολλόδωρος τους αποκαλεί μαχιμωτάτους.

Η πεδιάς της Βιστονίδος χώρας, ως και η λίμνη Βιστονίς, είνε χαμηλότερα της θαλάσσης. Μυθολογείται δε, ότι ο Ηρακλής, όταν εξεστράτευσε κατά του Διομήδους, ήνοιξε την ξηράν και αφήκε την θάλασσαν να κατακλύση την πεδιάδα, δια να ειμπορέση κατ' αυτόν τον τρόπον να υπερισχύση από τους εχθρούς του.

Η λίμνη Βιστονίς ελέγετο και λίμνη των Πόρων, εκ τούτου δε, κατά την γνώμην μου, παρέμεινε και η σημερινή ονομασία της «λίμνη της Μπορού» .

Περί του μυθικού βασιλέως Διομήδους γράφομεν σχετικά εις άλλο κεφάλαιον του βιβλίου αρκούμενοι ενταύθα εις τούτο μόνον, ότι αρχαιότερος του Τυδείδου βασιλέως άρχων ήτο ο Διομήδης.

Οι υπήκοοι του ήσαν ατίθασοι περισσότερον και από τα θηρία, οι Βίστονες, έθνος αιμοχαρές και αμείλικτον, λαός Θρακών, υπήρχον δε εκεί ίπποι, αι οποίαι είχον απαρνηθή εντελώς τον ζυγόν, δια της μεγάλης των δε ωμότητας κατεσπάρασσον όλους, όσους δεν εγνώριζον. Ο Ηρακλής ελθών εις την χώραν των Βιστόνων εφόνευσε τον Διομήδην και, αφού έκτισε περί τον τάφον την Άβδηραν προς τιμήν του εταίρου του Αβδήρου, κατασπαραχθέντος υπό των ίππων, απεκόμισε τας ίππους113.







Κίκονες

Ήσαν ανατολικώτερα των Βιστόνων επί της οροσειράς του Ισμάρου παρά το Αιγαίον πέλαγος, σχεδόν μέχρι των εκβολών του Έβρου. Οι Κίκονες κατά την παναρχαίαν εποχήν ήσαν από τους πλέον πολιτισμένους Θράκας.

Ο Όμηρος τους χαρακτηρίζει ως εμπειροπολέμους, επιτηδείους ιππείς και ως καλούς πεζούς πολεμιστάς.





Παίτοι

Παρά τας εκβολάς του Έβρου. Ασήμαντος Θρακική φυλή.




Κορπίλοι

Βορειότερον από τους Παίτους κατά μήκος του Έβρου ποταμού μέχρι του σημείου, όπου ο Έβρος ήτο πλωτός.

Τα διάσημα στενά των Κορπίλων ήσαν επί της Εγνατίας οδού μεταξύ της κάτω Ροδόπης και του Νέστου, οπόθεν σήμερον διέρχεται η σιδηροδρομική γραμμή υπό τας σήραγγας.






Βρέναι

Βορειότερον των Κορπίλων, ληστρική φυλή.

Όλαι αι φυλαί αύται, δηλαδή οι Παίτοι, Κορπίλοι και Βρέναι ήσαν τελείως απολίτιστοι και ληστρικαί.





Καινοί

Βορείως και ανατολικώς των Κορπίλων και των Αψινθίων, εις το κέντρον της Ανατολικής Θράκης, εις απόστασιν ολίγων μιλίων από την πόλιν των Κυψέλων και του Έβρου ποταμού. «Καινοί και Άσται και Μαδουατηνοί και οι Κορπίλοι έχουν εγκατασταθή εις αυτά τα στενά (τα οποία είνε εις απόστασιν δέκα μιλίων από τα Κύψελα) περί την οδόν116.

Καινοί, έθνος Θρακικόν».

Ο Διήγυλις, ο ωμός και απάνθρωπος βασιλεύς, φέρεται ως βασιλεύς των Καινών.

Ο βασιλεύς Άτταλος εκστρατεύσας κατά των Καινών τους καθυπέταξεν.

Η χώρα των Καινών κατά την Ρωμαϊκήν εποχήν εσχημάτισε στρατηγίαν, την Καινικήν.





Κόραλλοι

Και Κορέλλοι, γείτονες των Καινών. Ληστρική φυλή.





Αψίνθιοι

Κατείχον την χώραν, η οποία εκτείνεται από τας εκβολάς του Έβρου μέχρι της Θρακικής Χερσονήσου και διαρρέεται από τον Μέλανα ποταμόν. Από το τμήμα όμως, το οποίον συνορεύει με τον Έβρον ποταμόν, τους εξεδίωξαν οι Κορπίλοι, δια τούτο δε, ενώ προηγουμένως η χώρα αύτη ωνομάζετο Αψινθίς, βραδύτερον ωνομάσθη Κορπιλική.

Οι Αψίνθιοι ήσαν εντελώς απολίτιστοι, κατέστησαν δε γνωστοί από τας συχνοτάτας επιδρομάς των εις την γειτονικήν χώραν των Δολόγκων Θρακών.






Δόλογκοι

Εις παναρχαίαν ακόμη εποχήν κατοικούσαν την Θρακικήν χερσόνησον, ήσαν δε λαός φύσει ειρηνικός και με σχετικόν πολιτισμόν, όστις ενισχύθη σημαντικώς από την γειτονίαν των πολλών Ελληνικών αποικιών, αι οποίαι ήσαν εις την χερσόνησον εκείνην, με τας οποίας έζων ειρηνικώς. Φαίνεται δε, ότι κατά την προϊστορικήν εποχήν επέδρασαν εις τον ειρηνικόν βίον των και οι Πελασγοί, οι οποίοι προ των Ελλήνων κατείχον την Θρακικήν χερσόνησον, μεταναστεύσαντες δε αργότερον εις την Αττικήν έγιναν σύνοικοι των Αθηναίων, ως και εις άλλα τινά μέρη της Ελλάδος.





Άλλες φυλές

Μελανδίται,
Μελινοφάγοι,
Θυνοί και Βιθυνοί,
Ασταί,
Νιψαίοι και
Σκυρμιάδαι
ήσαν διάφορα Θρακικά φύλα, κατοικούντα εις τα παράλια του Ευξείνου Πόντου, από τα ανατολικά παράλια της Προποντίδος και του Βοσπόρου μέχρι των νοτίων υπωρειών του Αίμου.

«ΜΕΛΙΝΟΦΑΓΟΙ, έθνος Θράκης. Ξενοφών εν Αναβάσεως εβδόμω και Θεόπομπος.

«ΛΑΔΕΨΟΙ και ΤΡΑΝΙΨΟΙ, έθνη Θυνών. Θεόπομπος εν ογδόω Ελληνικών».

Όλοι οι ιστορικοί, γεωγράφοι και ποιηταί εγνώριζον καλώς την παραλίαν εκείνην του Ευξείνου, η οποία από τον κόλπον της Σαλμυδησσού μέχρι του Βοσπόρου ήτο ένα απέραντον τέναγος και αιγιαλός έρημος, λιθώδης, αλίμενος και αναπεπταμένος. Ο κόλπος της Σαλμυδησσού ως εκ του σχήματός του εκαλείτο Σαλμυδησσία γνάθος. Εις την παραλίαν εκείνην εσχηματίζετο ένα φοβερόν τέναγος και ο Στράβων προς εξήγησιν του φαινομένου τούτου λέγει, ότι τούτο συμβαίνει, διότι το έδαφος του Ευςείνου Πόντου εκεί εις την παραλίαν είνε χαμηλότερον από το έδαφος της Προποντίδος.







Θυνοί και Βιθυνοί

Κατοικούντες βορειότερον των ειρημένων φυλών ήσαν μεν πολεμική φυλή, πλην είχον στοιχειώδη πολιτισμόν, διότι ο Ξενοφών ιστορεί, ότι είχον πολυπληθή κτηνοτροφίαν και μεγάλην γεωργίαν, χωρία πολλά και πυκνά και γεμάτα με σιτάρι, μελίνην και άλλα είδη γεωργικά. Ήσαν επομένως συντεταγμένοι κοινωνικώς και ως γεωργοί επεδίδοντο μάλλον εις έργα ειρηνικά, δεν έχασαν όμως και την φυσικήν εις τους Θράκας πολεμικήν ορμήν και μαχιμότητα.





Ασταί

Βορειότερον τούτων και προς το εσωτερικόν διαμένοντες είχον ως κέντρον την πόλιν Βιζύην. Οι Άσται ήσαν πολεμική και ληστρική φυλή129.




Σκυρμιάδαι

Μικρά Θρακική φυλή, κατοικούσα εις τας νοτίους υπωρείας του Αίμου παρά τον Εύξεινον. Με αυτούς ήτο ανάμικτος, ως φαίνεται, μία μικρά μοίρα των Νιψαίων.





Κοιλαλήται

Περί του Θρακικού τούτου έθνους εις ουδένα εκ των ημετέρων ιστορικών και γεωγράφων ευρίσκεται μαρτυρία τις. Εις τον ιστορικόν Πλίνιον ευρίσκομεν την μαρτυρίαν «Coeletae majores Haemo, minores Rhodopae supditi», ήτοι «Κοιλαλήται οι Μείζονες υπό τον Αίμον, οι δε Ελάσσονες υπό την Ροδόπην οικούσι». Τούτο δε επιβεβαιώνει και άλλος Ρωμαίος ιστορικός, ο Λίβιος.








Τραυσοί


Παρά την βορειοανατολικήν Ροδόπην οικούντες, γείτονες με τους Ελάσσονας Κοιλαλήτας.

Κατά τον Λίβιον κατοικούσαν περί τα Τέμπυρα.





Ορδύσαι

Οι Οδρύσαι ήταν το ισχυρότερον των Θρακικών εθνών εκτεινόμενοι κατά μήκος του μέσου Έβρου εκατέρωθεν του Αρτισκού ποταμού και ενδότερον μέχρι της Ροδόπης.

Κατά τινά μαρτυρίαν οι Οδρύσαι ωνομάσθησαν τοιουτοτρόπως από τον βασιλέα των Θρακών Όδρυσον. «Όδρυσος βασιλεύς Θρακών, ω ομώνυμον το έθνος».

Οδρύσας εν γένει απεκάλουν οι αρχαίοι την μεγάλην Θρακικήν φυλήν, ήτις αρχίζουσα από τον Έβρον ποταμόν, κυρίως από την πόλιν Κύψελα, έφθανεν έως εις τα παράλια της πόλεως Οδησσού (Βάρνης).

Τα όρια όμως ταύτα των Οδρυσών δεν ήσαν εθνολογικά, αλλά μάλλον εσήμαινον, ότι η πολιτική των κυριαρχία έφθανεν από τα Κύψελα μέχρι της Οδησσού επεκταθείσα αργότερον, ως θα ίδωμεν, εις πολύ μεγαλειτέραν έκτασιν.

Κυρίως δε το κέντρον του κράτους των Οδρυσών ήτο η μεγάλη πεδιάς του Έβρου. Odrysarum gens fundit Hebrum.

Οι Οδρύσαι ήσαν μαχιμώτατοι και προ πάντων άριστοι ιππείς.

Διεκρίνοντο από όλους τους Θράκας δια την πολιτειακήν των οργάνωσιν και κοινωνικήν ρύθμισιν. Ο Δαρείος εκστρατεύσας τω 513 π.Χ. κατά των Σκυθών και διελθών δια της χώρας των δεν κατώρθωσε να τους καθυποτάξη, ενώ είχε κατορθώσει να καθυποτάξη όλην την από του Στρυμόνος μέχρι του Δουνάβεως Θράκην. Κατόπιν κατά το 492 π.Χ. εστάλη ο Μαρδόνιος, δια να ενίσχυση την Περσικήν κατοχήν της Θράκης. Μετά την καταστροφήν όμως των Περσών εις την Σαλαμίνα και τας Πλαταιάς η Θράκη κατέστη πάλιν ανεξάρτητος εκτός των πόλεων Ηϊόνος, Σηστού και Βυζαντίου, αι οποίαι παρέμειναν επί τινά ακόμη έτη υπό την Περσικήν κυριαρχίαν.

Οι Οδρύσαι είχον καθυποτάξει τα Θρακικά έθνη, τα κατοικούντα μέχρι της Προποντίδος και του Ευξείνου, εκτός των Θυνών, οι οποίοι τους εξηνάγκασαν να υποχωρήσουν από την ορεινήν των χώραν. Έφτασε δε το κράτος των Οδρυσών εις μεγίστην ακμήν επί της βασιλείας του Τήρους και του υιού αυτού Σιτάλκου, όστις είχε λάβει ως σύζυγον την αδελφήν του Νυμφοδώρου, σημαίνοντος Αβδηρίτου. Συμπίπτει δε κυρίως η μεγάλη ακμή και η ισχύς του βασιλείου των Οδρυσών με την εποχήν των Περσικών πολέμων μέχρι του Πελοποννησιακού.

Ο Σιτάλκης ετιτλοφορείτο βασιλεύς των Θρακών. Συνήνωσεν όλους τους μικρούς και ανεξαρτήτους Θράκας ηγεμόνας υπό το σκήπτρον του, επί μακρόν δε χρονικόν διάστημα οι ηγεμόνες των διαφόρων Θρακικών φυλών ήσαν υποτελείς εις τους Οδρύσας, οίτινες τοιουτοτρόπως κατέστησαν οι κυρίως εκπρόσωποι των Θρακών.

Και αυταί αι Ελληνικαί αποικίαι, αι οποίαι είχον ιδρυθή από τον Στρυμόνα μέχρι των εκβολών του Δουνάβεως εις τε την παραλίαν και το εσωτερικόν, επλήρωνον εις αυτόν φόρον υποτέλειας. Αι Αθήναι δε, ευρισκόμεναι τότε εις την μεγίστην πολιτικήν ακμήν, διετήρουν φιλικωτάτας σχέσεις με την τόσον ισχυράν και σημαντικήν δύναμιν των Οδρυσών, δια να εδραιώσουν το εμπόριον αυτών με την πλουσιωτάτην εις σιτηρά, κτήνη και δέρματα Θράκην. Προέβησαν μάλιστα αι Αθήναι εις σπουδαίας προς τους Οδρύσας οικονομικάς και πολιτικάς παραχωρήσεις ακριβώς δια τον λόγον τούτον. Διετήρησαν όμως αύται την μεγάλην των επιρροήν επί της Θράκης και προ πάντων επί της Θρακικής χερσονήσου, εις την ναυτικήν δε συμμαχίαν των Αθηναίων, γενομένην κατά πρώτον τω 478 π.Χ., συμπεριελήφθησαν όλαι σχεδόν αι Ελληνικαί πόλεις της Μακεδονίας και Θρακικής παραλίας και διετέλεσαν υπό την Αθηναϊκήν ηγεμονίαν μέχρι του Φιλίππου.

Το έθνος τούτο, το σπουδαιότερον και αξιολογώτερον εξ όλων των Θρακών, ευρίσκετο πάντοτε εις στενάς σχέσεις, πολιτικάς και εμπορικάς, με τους Έλληνας και προ πάντων με τους Αθηναίους. Οι βασιλείς και οι δυνάσται αυτών είχον δεχθή σχετικόν τινά Ελληνικόν πολιτισμόν και εμάνθανον την Ελληνικήν γλώσσαν. Τα νομίσματά των, όπως και των άλλων Θρακών και των Θρακικών πόλεων, ετυπώνοντο Ελληνιστί.