Το κόλπο των τραπεζιτών

Σε ομηρία μέχρι το τέλος του πρώτου τριμήνου του 2010 επιδιώκουν οι μεγάλες ξένες τράπεζες να κρατήσουν την αγορά των ελληνικών ομολόγων, δημιουργώντας «παράπλευρες απώλειες» και στο ΧΑ. Στόχος τους, όπως τονίζουν τραπεζικά στελέχη, να επαναλάβουν το μεγάλο κόλπο του πρώτου τριμήνου του 2009, που απέδωσε κέρδη πολλών δισεκατομμυρίων.

Το «παιχνίδι» της αστάθειας στην αγορά των κρατικών ομολόγων στήνεται μεθοδικά από τις ισχυρές ξένες τράπεζες, που μπορεί να «κονταροχτυπιούνται» για τα μερίδιά τους στις εκδόσεις του Δημοσίου (πρωτογενής αγορά), αλλά βλέπουν τα συμφέροντα τους να συγκλίνουν σε ένα σημείο: στην ανάγκη να διατηρηθεί ένας υψηλός βαθμός αβεβαιότητας, που δεν θα επιτρέψει στο Δημόσιο να μειώσει το κόστος δανεισμού.

Είναι χαρακτηριστικό, όπως σχολιάζουν τραπεζικά στελέχη, ότι αμέσως μόλις εξαντλήθηκαν τα σενάρια χρεοκοπίας της χώρας, μετά τις δηλώσεις των κορυφαίων αξιωματούχων της Ευρωζώνης, ανακαλύφθηκε η επόμενη «καραμέλα» που θα αναμασούν οι αναλυτές των ξένων οίκων για να διατηρείται το κλίμα αβεβαιότητας.

Πρώτα η Goldman Sachs και αμέσως μετά τη UBS την Παρασκευή έδωσαν στη δημοσιότητα εκθέσεις που «παίζουν το χαρτί» της ύφεσης στην Ελλάδα, η οποία θα είναι αποτέλεσμα των αυστηρών δημοσιονομικών μέτρων που θα είναι υποχρεωμένη να θέσει σε εφαρμογή η κυβέρνηση, στη βάση της συμφωνίας της με τους εταίρους της Ευρωζώνης και την ΕΚΤ, για την παροχή υποστήριξης στη χώρα, αν αντιμετωπίσει προβλήματα δανεισμού.

Χονδρικά, τονίζουν αναλυτές, επιχειρείται «εγκλωβισμός» της επενδυτικής εικόνας της Ελλάδας ανάμεσα σε δύο κακά σενάρια:

- Όσο η κυβέρνηση θεωρείται ότι παραμένει «απείθαρχη» στις υποδείξεις των Βρυξελλών και της Φραγκφούρτης, όσο τα μέτρα που ανακοινώνει θεωρούνται «αδύναμα», αξιοποιούνται τα σενάρια χρεοκοπίας, που ανεβάζουν το spread σε ακραία ύψη.

- Όταν η κυβέρνηση καταφέρνει να βρει μια ισορροπία με τις Βρυξέλλες και εμφανίζεται αρκούντως αποφασισμένη να βελτιώσει την εικόνα των δημοσίων οικονομικών, οι αναλυτές αλλάζουν «τροπάρι» και βλέπουν βαριές επιπτώσεις από το δημοσιονομικό «σφίξιμο» στην πραγματική οικονομία, με συνακόλουθες πιέσεις στις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά, με τελικό «θύμα» το τραπεζικό σύστημα.

Αυτά τα σενάρια, βεβαίως, έχουν σοβαρές αντιφάσεις, οι οποίες όμως παραβλέπονται από όσους επιμένουν να «γκριζάρουν» την εικόνα της Ελλάδας: για παράδειγμα, η Merrill Lynch ανακοίνωσε πριν από λίγες ημέρες, ότι δεν αποκλείει το ενδεχόμενο θετικής έκπληξης από την ελληνική οικονομία, με ρυθμό ανάπτυξης άνω του 2% το 2010. Εξάλλου η ίδια η Goldman Sachs, που στην τελευταία της έκθεση δεν βρίσκει, παρά την πτώση των τιμών, ούτε μία ελληνική τραπεζική μετοχή να συστήσει για αγορά, είχε μέσα στο δεύτερο εξάμηνο συμμετοχή στο σχήμα αναδόχων/εγγυητών της μεγάλης αύξησης κεφαλαίου της Εθνικής, ενώ πρωταγωνίστησε και στην πρόσφατη διάθεση ιδίων μετοχών της Eurobank –στις περιπτώσεις αυτές η τράπεζα δεν φάνηκε να προβληματίζεται από την «καταστροφή» που θα φέρει η ύφεση…

Ποιος είναι, όμως, ο στόχος του «εγκλωβισμού» της αγοράς, με αυτή την εναλλαγή αρνητικών εκθέσεων, για τα δημόσια οικονομικά ή για την πραγματική οικονομία και το τραπεζικό σύστημα; Για τις μεγάλες τράπεζες και ειδικά για όσες έχουν μεγάλη συμμετοχή τα τελευταία χρόνια στην κάλυψη των ελληνικών εκδόσεων ομολόγων στόχος φαίνεται ότι είναι να επαναληφθεί το ρεκόρ κερδών του πρώτου τριμήνου του 2009, όταν το Δημόσιο δανείσθηκε το κολοσσιαίο ποσό των 36 δις. ευρώ με τεράστιο κόστος, αφού εκείνη την περίοδο το spread στη δευτερογενή αγορά εκτινασσόταν πάνω και από τις 300 μονάδες βάσης.

Εξαιτίας της ανασφάλειας που επικρατούσε, το Δημόσιο είχε υποχρεωθεί να μοιράσει αυτή την τεράστια πίτα σε ελάχιστες τράπεζες: αν προσέφευγε σε ανοικτές δημοπρασίες για να περιορίσει το κόστος δανεισμού, θα κινδύνευε να μείνει ακάλυπτη μία δημοπρασία και να ξεδιπλωθούν τα σενάρια της χρεοκοπίας, γι’ αυτό και το σύνολο του δανεισμού εκείνη την περίοδο αντλήθηκε με πανάκριβες κοινοπρακτικές εκδόσεις, τις οποίας νέμονταν πενταμελή σχήματα αναδόχων –τέσσερις ξένες, μία ελληνική τράπεζα.

Μέσω αυτών των σχημάτων, που εκτός των άλλων εισέπραξαν και υπέρογκες προμήθειες, το κόστος δανεισμού διατηρήθηκε σε εξαιρετικά υψηλά επίπεδα αφήνοντας πρωτοφανή κέρδη σε λίγες τράπεζες και τους πελάτες τους. Ο τομέας Οικονομίας του ΠΑΣΟΚ είχε υπολογίσει τότε ότι το Δημόσιο θα πληρώνει για πολλά χρόνια 950 εκατ. ευρώ περισσότερα κάθε χρόνο, από όσο θα πλήρωνε η Γερμανία για να αντλήσει το ίδιο συνολικό ποσό!

Προφανές είναι, ότι ο μόνος τρόπος για να συρθεί το Δημόσιο και το πρώτο τρίμηνο του 2010 σε εκδόσεις τίτλων μέσω κοινοπρακτικών σχημάτων και με πολύ υψηλές αποδόσεις είναι να διατηρηθούν οι πιέσεις στην αγορά με συνεχείς εκθέσεις, που θα προβάλλουν μόνιμα τα πιο δυσμενή σενάρια, είτε η κυβέρνηση ακολουθεί «σωστή» πορεία προς τη δημοσιονομική προσαρμογή, είτε αποκλίνει…

Πηγή