ΑΣΚΛΗΠΙΕΙΑ

'' ΑΓΝΟΝ ΧΡΗ ΝΗΟΙΟ ΘΥΩΔΕΟΣ ΕΝΤΟΣ ΙΟΝΤΑ ΕΜΜΕΝΑΙ, ΑΓΝΙΕΙ ΔΕ ΕΣΤΙ ΦΡΟΝΕΙΝ ΟΣΙΑ''.

Αυτή ήταν η επιγραφή που ήταν προσαρμοσμένη στα Προπύλαια του Θόλου, ενός από τα κτίσματα του Ασκληπιείου της Επιδαύρου. Με αυτή την εντολή ο Ασκληπιός δεν απαιτεί μόνο την απόλυτη σωματική καθαριότητα, όσων θα περάσουν τα Προπύλαια , πριν ακόμα διασχίσουν την μεγάλη κεντρική είσοδο του Ασκληπιείου, αλλά πρέπει να φέρει και τον Νου περί την κατάσταση της οσιότητος.

Ο Ασκληπιός αντιπροσωπεύει την ιαματική δύναμη της υγιούς Φύσης, όπως αισθανόμαστε την επίδρασή της κατά την ηπία του έτους εποχή, στα ψηλά μέρη, στο καθαρό αέρα, κάτω από την απαλή λάμψη και θερμότητα του ηλίου, όπου αναβλύζουν δροσερές πηγές και πανύψηλα δέντρα καθαρίζουν την ατμόσφαιρα. Και αυτό υπήρξε πάντοτε το περιβάλλον των τόπων λατρείας του, τα Ασκληπιεία.

Ασκληπιεία βρίσκονταν παντού, όπου έμεναν Ελληνες. Έχουν καταγραφεί περισσότερα από 300. Ήταν ταυτόχρονα Ναοί, όπου ετιμάτο ο Ασκληπιός και οι συνδεόμενες με αυτόν Θεότητες και συνηθέστερον η Υγεία, και τόποι στους οποίους κατέφευγον αυτοί που έπασχαν από κάποια ασθένεια και εκεί έβρισκαν θεραπεία ή τουλάχιστον ανακούφιση.

Αρχαιότερο θεωρείται το Ασκληπιείο της Θεσσαλικής ΤΡΙΚΚΑΣ. Αυτή αναφέρεται και σε πολλά σημεία της Ιλιάδας, σαν τόπος γέννησης των γιών του Ασκληπιού, των ΜΑΧΑΩΝΑ και ΠΟΔΑΛΕΙΡΙΟΥ.

Το περιφημότερο όμως ήταν το Ασκληπιείο της ΕΠΙΔΑΥΡΟΥ, το οποίο ήταν για τον Ασκληπιό ότι ήταν για τον Απόλλωνα οι Δελφοί. Ο Μύθος θέλει τον Ασκληπιό ότι γεννήθηκε στην Επίδαυρο ''εν θυώδει τεμένει'' (στο τέμενος που ευωδίαζε) και ότι εδώ απόκτησε την περίφημη δύναμή του ως Θεός ''Ιατήρ''. Τη μία θεραπεία ακολουθούσε η άλλη, έως ότου ανέστησε ακόμα και νεκρούς, όπως τον Ιππόλυπο από την Τροιζήνα.

Η λατρεία του Ασκληπιού διεδόθει στη Σικυώνα, στην Αχαία, στη Φλιούντα, στη Πάτρα, στην Αθήνα και σε άλλους γειτονικούς τόπους, αλλά και στη Κρήτη, στη Πέργαμο και τέλος και στη Ρώμη. Στην Αρκαδία κέντρο ήταν η ΘΕΛΠΟΥΣΑ.

Στην Αθήνα, το Ασκληπιείο βρισκόταν παρά το θέατρο κάτω από την Ακρόπολη και ήταν περίφημο για τα ιατρικά θαύματα. Οι γιορτές προς τιμή του Ασκληπιού αποτελούσαν μέρος των Ελευσίνιων.

Η έφορη και υγιεινή ΚΩΣ, είχε το ονομαστότερο Ασκληπιείο και εφημίζετο για τους εκλεκτούς Ασκληπιάδες, μεταξύ των οποίων ήταν και ο ενδοξότερος όλων, ο ΙΠΠΟΚΡΑΤΗΣ, ο πατέρας της ιατρικής επιστήμης.

Στην Μικρά Ασία, κατά την Ελληνιστική εποχή ήταν περίφημο το Ασκληπιείο της ΠΕΡΓΑΜΟΥ. Υπήρχε ολόκληρο σύμπλεγμα Ναών και Ιερών και περιγράφεται ότι εκεί θεραπεύονταν πολλές ασθένειες και υπήρχε μεγάλη κίνηση ασθενών. Από εκεί προήλθε και το Ασκληπιείο της ΣΜΥΡΝΗΣ, όπου την λατρεία του Ασκληπιού συνσγωνιζόταν η λατρεία του Σέραπιδος.

Σε πολλά Ασκληπιεία το Ιερατικό αξίωμα ήταν ετήσιο και επομένως δεν ήταν δυνατόν οι εκάστοτε Ιερείς, να είχαν και ιατρικές γνώσεις, ούτε σε τόσο μικρό χρονικό διάστημα μπορούσε να τη διδαχθεί. Σε πολλά άλλα όμως, εκτός των Ιερέων υπήρχαν και ιατροί. Αυτοί στις επιγραφές εκαλούντο ''ζάκοροι υποδρώντες τω Θεώ'' ή ''υιοί του Θεού'' ή ''θεράποντες''. Κάποιοι από αυτούς υπηρετούσαν από την παιδική ηλικία, 'εχοντες το κληρονομικό υπούργημα.

Η θεραπευτική ικανότητα στα Ασκληπιεία, περιγράφεται σαν αποτελεσματική και στα τραύματα και σε πυρετούς και άλγη, όπου χρησιμοποιούσαν χειρουργικά μέσα, επωδούς, φάρμακα, βότανα και άλλα μέσα. Ο συνηθέστερος τρόπος όμως, ήταν ο δια εγκοιμήσεως. Ο πάσχων ή αν αυτός δεν ήταν δυνατόν να πάει εκεί, ο αντιπρόσωπός του, αφού προηγουμένως υποβάλλετο από τους Ιερείς στις καθοριζόμενες καθάρσεις και άλλες διατυπώσεις, κοιμόταν τη νύκτα μέσα σε Ιερό και καθοριζόμενο χώρο και εκεί περίμενε να τον θεραπεύσει ο Ασκληπιός ή να του υποδείξει μέσα από το όνειρο, τον τρόπο θεραπείας. Τα όνειρα που έβλεπαν, ερμηνευόμενα είτε από τον ίδιο, είτε συνηθέστερα με τη μεσιτεία των Ιερέων θεραπόντων του Ασκληπιού, έδιναν στους πάσχοντες οδηγίες που θα τους οδηγούσαν στην ίαση ή τουλάχιστον στην ανακούφιση. Πολύ σημαντικό ρόλο για την ίαση των ασθενών έπαιζε η Πίστη τους .

Τα Ασκληπιεία διετηρήθηκαν ευλαβικά για πολλούς αιώνες. Με την εξάπλωση του Χριστιανισμού κατελύθηκε η Θρησκεία του Ασκληπιού, αφού πρώτα εσαρώθηκε η λατρεία όλων των άλλων Ολυμπίων. Ο Ασκληπιός, ο ηπιώτερος και μειλιχιώτερος των Θεών ήταν ο τελευταίος υποκύψας. Η ιατρική όμως επιστήμη, η οποία μέσα από τα Ασκληπιεία διεδόθηκε συνεχίζει την Υπαρξή του.